اتم ATOM

کازموس (Cosmos) مجموعه‌ای از بلاک چین‌های موازی و مستقل است که قابلیت ارتباط با یکدیگر را دارند. کازموس با هدف افزایش مقیاس‌پذیری و توان ایجاد ارتباط بین شبکه‌های مختلف پا به عرصه گذاشت. هم‌اکنون اکوسیستم کازموس مجموعه‌ای از ۵۳ بلاکچین مختلف است که می‌توانند به کمک پروتکل ارتباطی توسعه‌یافته توسط این مجموعه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. با صرافی سیمیا همراه باشید تا ببینیم که اکوسیستم کازموس چیست؟ نقش کازموس هاب (Cosmos Hub) در آن چیست؟ و در نهایت با ارز دیجیتال اتم (ATOM) بیشتر آشنا شویم.

کازموس چیست؟

برای شناخت ریشه توسعه این بلاک چین شاید بد نباشد که از شعار این بلاک چین آغاز کرد: «اینترنت بلاک چین‌ها». این شبکه از ابتدا با هدف برطرف کردن معضل دیگر شبکه‌ها پا به میدان گذاشت. با توجه به اینکه در زمان ایده‌پردازی اولیه این شبکه، راهکارهای عمودی افزایش مقیاس‌پذیری (همچون شبکه لایتنینگ و رول‌آپ‌ها) چندان در حل این معضل موفق نبودند و مشکلات دیگری مانند مصرف انرژی بالا، مکانیزم‌های حاکمیتی ناکارآمد و عملکرد ضعیف (حداقل با معیار نرخ تراکنش بر ثانیه) در شبکه‌های آن زمان موجود بود، کازموس با معماری تازه‌ای پا به میدان گذاشت.

در معماری مدنظر کازموس، شبکه‌هایی مستقل و موازی وجود دارند که توسط الگوریتم اجماع تاب‌آور در برابر خطای بیزانس تندرمینت (Tendermint BFT) اداره می‌شوند. به هر یک از این شبکه‌ها یک ناحیه (Zone) گفته می‌شود. از سوی دیگر تعدادی نقطه اتصال یا هاب (Hub) نیز وجود دارند که می‌توانند ارتباط بین این شبکه‌ها را به وسیله پروتکلی ارتباطی به نام IBC ممکن سازند. همچنین توسعه فنی بلاکچین به سادگی توسط فریم‌ورک ابداعی این مجموعه به نام Cosmos-SDK امکان‌پذیر است.

اکوسیستم کازموس چطور کار می‌کند؟

همان‌طور که در بخش پیشین اشاره کردیم، اکوسیستم کازموس سه جزء اصلی دارد:

• تندرمینت کور (Tendermint Core) یا موتور محرکه این بلاک چین که وظیفه اجماع را به عهده دارد.
• پروتکل ارتباط بین بلاک چینی (Inter Blockchain Communication) یا IBC که ارتباط شبکه‌های این اکوسیستم با یکدیگر را ممکن می‌سازد.
• فریم‌ورک Cosmos-SDK که با طراحی ماژولار خود و هماهنگی کامل با الگوریتم اجماع BFT، امکان استقرار و راه‌اندازی بلاک چین‌ها را به راحتی امکان‌پذیر می‌کند.

در ادامه به بررسی این اجزا می‌پردازیم.

Tendermint نیروی محرکه بلاک چین Cosmos

به شکل مختصر تندرمینت یک الگوریتم اجتماع BFT است که بر اساس گواه اثبات سهام (PoS) کار می‌کند و قطعیت سریع (Fast Finality) و مسئولیت‌پذیری در برابر فورک (Fork Accountability) – بدین مفهوم که نودهای خرابکار را می‌توان شناسایی و مجازات (Slash) کرد – را به ارمغان می‌آورد. 

تندرمینت جایگزینی برای PBFT یعنی Practical Byzantine Fault Tolerance است. سیستم BFT نوعی سیستم است که در شرایط مشابه مساله ژنرال‌های بیزانس، می‌تواند تا حداکثر یک سوم نود متخاصم را تحمل کند و تاب آورد. تندرمینت نرم‌افزاری برای بازتولید یک وضعیت صحیح (State) بر روی تعداد زیادی دستگاه به شکل امن و پیوسته است؛ بدین ترتیب که هر دستگاه سالم (صادق و متصل به شبکه) یک تراکنش را می‌بیند و به یک وضعیت پس از محاسبه می‌رسد. همچنین همان‌طور که گفته شد، حتی اگر یک سوم دستگاه‌ها به هر دلیلی پاسخ‌گو نباشند و یا قصد حمله به شبکه را داشته باشند، این الگوریتم می‌تواند به شکل ایمن به فعالیت خود ادامه دهد.

کیت توسعه نرم‌افزار Cosmos

بلاک چین‌های مستقل اکوسیستم کازموس (به عنوان مثال Osmosis و EVMOS) معمولا به کمک کیت توسعه نرم‌افزار کازموس (Cosmos SDK) توسعه می‌یابند و نوشته می‌شوند. این کیت به شکل ماژولار طراحی شده است و انعطاف زیادی دارد. می‌توان این کیت را نوعی میان‌افزار دانست. Cosmos SDK به شکل به خصوص برای طراحی Appchain‌ها (بلاک چین‌هایی که تنها از یک dApp تشکیل شده‌اند و به شکل اختصاصی عمل می‌کنند؛ برای مثال دکس ازموسیس) مناسب و ایده‌آل است با این وجود به کمک ابزارها و ماژول‌های ترکیب پذیری همچون CosWasm، Ethermint و Agorig Swingset می‌توان به ترتیب با زبان‌های راست، سالیدیتی و جاوا اسکریپت برنامه‌های مختلف نوشت.

پروتکل ارتباطی IBC

پروتکل ارتباط بین بلاکچینی IBC پروتکلی متن‌باز است که به شبکه‌ها اجازه می‌دهد تا به شکل بی‌نیاز از اعتماد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و پیام و دارایی منتقل کنند. برای مثال شبکه و صرافی غیرمتمرکز ازموسیس به کمک همین ابزار، می‌تواند با دیگر شبکه‌های اکوسیستم کازموس ارتباط برقرار کند و دارایی‌ها را انتقال دهد. شمایی از این ارتباط را در شکل زیر مشاهده می‌کنید.

یکی از مزای پروتکل IBC این است که نیازی به برقراری مستقیم ارتباط بین دو شبکه نیست؛ بلکه شبکه‌ها با ارسال بسته‌هایی از اطلاعات در کانال‌های تعبیه شده، می‌توانند ارتباط برقرار کنند. این پیام‌ها به کمک کلاینت‌های سبک در طرف دیگر قابل راستی‌آزمایی هستند.

روند تصمیم‌گیری در مدل حاکمیتی کازموس هاب

ماژول آنچینی برای مدیریت پیشنهادها وجود دارد. هر پیشنهاد در ابتدا فرصتی به نام دوره واریز دارد؛ در این مدت  که نهایتا تا ۱۴ روز به طول بینجامد، پیشنهاددهنده یا دیگر افراد حامی، باید مجموعا ۶۴ عدد اتم تهیه و واریز کنند. اگر این مقدار تا پیش از ۱۴ روز واریز شود، این دوره به اتمام خواهد رسید،؛ در غیر این صورت اگر پس از ۱۴ روز همچنان این میزان تامین نشده باشد، مبالغ تامین شده سوزانده خواهند شد.

سپس وارد دوره رای‌گیری می‌شویم که هم‌اکنون ۱۴ روز تعریف شده است. شرکت‌کنندگان می‌توانند چهار گزینه Abstain (به معنی اینکه رای‌دهنده نسبت به مفاد پیشنهاد بی‌تفاوت است)، Yes (به معنی موافقت با پیشنهاد)، No (به معنی مخالفت) و NoWithVeto (به معنی مخالفت شدیدتر با پیشنهاد) را انتخاب کنند.

اگر بیش از یک سوم رای‌دهندگان گزینه آخر (نه به همراه وتو) را انتخاب کنند، وثیقه پیشنهاددهندگان ضبط و سوزانده خواهد شد. همچنین اگر رای‌گیری به حد نصاب (۴۰درصد از کل اتم‌های استیک شده) نرسد، باز هم وثیقه ۶۴ اتمی سوزانده خواهد شد.

در صورتی که رای‌گیری به حد نصاب ۴۰ درصدی برسد، بیش از ۵۰ درصد به گزینه بله رای دهند و تعداد رای‌دهندگان «نه به همراه وتو» کمتر از یک سوم باشد، پیشنهاد تصویب خواهد شد. وزن رای‌دهی به میزان استیک آدرس در انتهای دوره ۱۴ روزه رای‌گیری وابسته است و متناسب با به کل میزان اتم‌های استیک شده محاسبه می‌شود. به عنوان مثال به این پیشنهاد تصویب شده نگاهی بیاندازید.

تیم توسعه‌دهنده Cosmos کیست؟

بنیاد اینترچین (Interchain Foundation)، یک موسسه غیرانتفاعی ثبت شده در سوییس است که به منظور حمایت از توسعه اکوسیستم کازموس تاسیس شده است. این بنیاد شرکت توسعه نرم‌افزار All in Bits را به استخدام درآورد تا زیرساخت فنی لازم را توسعه دهد. شرکت آل این بیتس، با نام Tendermint Inc نیز فعالیت می‌کرد. این شرکت با تغییر برند، نام خود را به Ignite تغییر داد. بنابراین هرجا صحبت از AiB شد، همان ایگنایت یا تندرمینت مدنظر است. اگرچه شرکت تندرمینت، توسعه‌دهنده اجماع Tendermint Core است، اما بین این دو تفکیک قائل شوید.

Tendermint و به بیان گسترده تر Cosmos تیم برجسته‌ای دارد. بیایید با اعضای اصلی آشنا شویم:

• Jae Kwon: جی کوان رییس بنیاد اینترچین و ‌هم‌بنیان‌گذار تندرمینت است. او قبلا مجموعه I done this را بنیان‌گذاری کرده بود که یک اپلیکیشن افزایش بهره‌وری برای تیم‌هاست. او همچنین مشارکت‌های گسترده‌ای با پروژه های متعددی مانند Scramble.io، Flywheel networks و Yelp داشته است. او دانش‌آموخته دانشگاه کورنل است.
• Ethan Buchman: ایتن بوکمن پیش‌تر مدیر ارشد فناوری و یکی از بنیان‌گذاران تندرمینت بوده است. او هم ‌اکنون نایب رییس بنیاد اینترچین است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه Guelph می باشد و هم‌اکنون مدیر ارشد اجرایی در شرکت Informal Systems است. اولین کار او در بلاک چین با Eris Industries بود و به سال ۲۰۱۴ برمی گردد.
• Peng Zhong: پنگ ژونگ سکان‌دار فعلی ایگنایت (تندرمینت سابق) است. او پیش‌تر مدیر ارشد طراحی این شرکت بوده است.

نقشه راه Cosmos چیست؟

رویدادهای هیجان‌انگیزی پیش روی شبکه کازموس هاب و اکوسیستم Cosmos به شکل عام است. اسامی به‌روزرسانی‌های کازموس متاثر از نام‌گذاری یونانی در فایننس است. در ادامه نقشه راه Cosmos را با هم مرور خواهیم کرد:

ارز دیجیتال اتم (ATOM) چیست؟

ارز دیجیتال بومی کازموس هاب (با کل اکوسیستم کازموس اشتباه گرفته نشود)، کوین اتم ATOM است. سه کاربرد اصلی این رمزارز عبارتند از: پرداخت هزینه تراکنش (گس)، استیکینگ و مشارکت در فرایندهای حاکمیتی.

قیمت اتم در زمان به‌روزرسانی این مطلب ۱۳.۴۱ دلار است. ارزش بازار این شبکه ۳.۹ میلیارد دلار است که از این حیث در رتبه ۲۲ ارزها و توکن‌های دیجیتال قرار دارد. در حال حاضر ۲۹۲ میلیون عدد ATOM در حال گردش است. بیشترین قیمت تاریخی این توکن با ۴۴.۴۵ دلار در دی سال ۱۴۰۰ و کمترین قیمت آن در اسفند ۱۳۹۸ با قیمت ۱.۱۶ دلار رقم خورد. عرضه این رمزارز سقف مشخصی ندارد و در ابتدا ۲۳۶.۱۹ میلیون عدد ATOM عرضه شد. عرضه اتم از طریق فرایندهای حاکمیتی تعیین می‌شود.

بنیاد اینترچین در سال ۲۰۱۷ دو دور جذب سرمایه خصوصی و یک راند فروش عمومی برگزار کرد. در جریان این فرآیند جمع‌آوری سرمایه، توکن‌ها به شیوه زیر توزیع شدند:

• بنیاد اینترچین ۱۰ درصد عرضه اولیه معادل ۲۳.۶ میلیون توکن
• آل این بیتس ۱۰ درصد عرضه معادل ۲۳.۶ میلیون اتم
• شرکت‌کنندگان در رویداد عمومی جذب سرمایه ۶۷.۹ درصد معادل ۱۶۰ میلیون اتم
• سرمایه‌گذاران اولیه ۵ درصد معادل ۱۱.۸ میلیون عدد اتم
• بخش همکاری‌های استراتژیک و همکاری‌های اولیه ۷.۱ درصد معادل ۱۶.۸ میلیون اتم

اتم ۲ چیست؟

اکوسیستم Cosmos برای پیاده‌سازی طرح‌های جدید و اساسی خود، وایت پیپر اتم ۲ را در اواخر سال ۲۰۲۲ ارائه کرد. هرچند پروپوزال مربوط به ATOM 2 در نوامبر ۲۰۲۲ رد شد، اما توسعه‌دهندگان آن وعده دادند که طرح جایگزین را در سه‌ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۳ آماده کنند.

طرح اتم ۲ شامل پیشنهادهایی برای مدل جدیدی از توزیع ارز دیجیتال اتم و اصلاحاتی در زمینه امنیتی بین‌زنجیره‌ای می‌شود. در مدل جدید، سیستم حاکمیتی جدیدی برای کازموس هاب معرفی شده است که به دارندگان ارز دیجیتال بومی این اکوسیستم این امکان را می‌دهد که با واگذاری ATOM خود به اعتبارسنج‌هایی که در زنجیره‌های دیگر فعالند، به ارتقای امنیت کل شبکه کمک کنند. این افراد که استیک‌کنندگان اتم هستند، در ازای این کار خود پاداش دریافت می‌کنند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که طرح اتم ۲ می‌تواند نقطه‌عطفی برای عملکرد کازموس در سال ۲۰۲۳ باشد.

رمزارز ATOM را از کجا تهیه کنیم؟

ارز دیجیتال ATOM را می‌توانید در صرافی‌های مطرحی همچون بایننس، کوین بیس، کوکوین، هیوبی، گیت و کراکن خرید و فروش کنید. همچنین با توجه به اینکه علاوه بر نسخه بومی اتم، نسخه‌های رپد شده‌ای در شبکه‌های بایننس اسمارت چین، اتریوم، پالیگان و کرونوس وجود دارد، می‌توانید این توکن‌ها را از صرافی‌های غیرمتمرکزی همچون پنکیک سواپ و سوشی سواپ نیز تهیه کنید. دکس ازموسیس در اکوسیستم کازموس نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

ارز دیجیتال اتم را در چه کیف پولی نگهداری کنیم؟

ارز دیجیتال اتم را می‌توان در کیف پول‌های متفاوتی به شکل ایمن نگهداری کرد. مهم‌ترین کیف پول‌های این اکوسیستم عبارتند از کیف پول کپلر، والت Cosmostation، تراست والت و Math Wallet. همچنین این ارز قابلیت نگهداری در کیف پول سخت‌افزاری لجر را نیز دارد.

مهم‌ترین و جدیدترین اخبار مربوط به کازموس

در این قسمت به‌صورت دوره‌ای آخرین و مهم‌ترین اخبار مربوط به اکوسیستم کازموس را به‌روزرسانی می‌کنیم.

بهمن ۱۴۰۱

• یکی از ولیدیتورهای مهم اکوسیستم کازمس یعنی اسمارت استیک (Smart Stake) اعلام کرد، دیگر به سیکرت نتورک (Secret Network) سرویس ارائه نمی‌دهد؛ دلیل اصلی این اقدام هم اعتراض به سوء استفاده مالی تور بِر (Tor Bair) بنیان‌گذار بنیاد سیکرت است.
• پروتکل وام‌دهی مارس که پیش از این روی شبکه ترا کلاسیک فعال بود، در ۱۱ بهمن به کازموس منتقل شد؛ به همین دلیل قرار است تعداد ۶۴.۴ میلیون واحد توکن (MARS) بین کاربران واجد شرایط ایردراپ شود.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• کازموس (Cosmos) چیست؟به‌زبان ساده، کازموس بستری را برای شکل‌گیری یک اکوسیستم متشکل از چندین بلاکچین فراهم کرده است که بتوانند با یکدیگر در ارتباط باشند.
• کازموس (Cosmos) و کازموس هاب (Cosmos Hub) چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
  کازموس به اکوسیستمی متشکل از چندین بلاک چین مستقل اشاره دارد که با معماری منحصربه‌فرد شبکه با یکدیگر مرتبط هستند. کازموس هاب یکی از هاب‌های ارتباطی این شبکه و نخستین بلاک چین آن است.
• تفاوت Cosmos و Polkadot چیست؟
  مهم‌ترین تفاوت کازموس و پولکادات شاید لزوم به تایید رسیدن تراکنش‌های پاراچین‌ها توسط ولیدیتورهای زنجیره رله (اصلی) شبکه در پولکادات باشد. در حالی که چنین لزومی در کازموس وجود ندارد؛ چرا که زنجیره اصلی مشخصی وجود ندارد.
• بهترین کیف پول برای استیک ارز دیجیتال اتم چیست؟
  با استفاده از کیف پول‌های کپلر (Keplr) و تراست والت (Trust Wallet) می‌توانید به راحتی این ارز را استیک کنید و درآمد پسیو کسب کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله به اکوسیستم کازمس پرداختیم. هدف آن را که ایجاد تعامل بین بلاک چین‌ها – همانند اینترنت برای انسان‌ها – بود، بررسی کردیم و از ویژگی‌های فنی و کلیدی این شبکه و اکوسیستم همچون روش اجماع Tendermint BFT، کیت توسعه Cosmos و پروتکل ارتباطی IBC گفتیم. در ادامه ارز دیجیتال اتم (ATOM) را مورد بررسی دقیق‌تر قرار دادیم و از نقش آن در امنیت شبکه گفتیم. همچنین کیف پول‌های مناسب برای نگهداری و استیک ATOM را معرفی کردیم.