حجم بازار کاملا رقیق شده که به آن Fully Diluted Market Cap ،Fully Diluted Valuation یا به اختصار FDV نیز میگویند، به معنی ارزش کل بازار یک دارایی دیجیتال در زمانی است که تمام کوینها یا توکنهای آن عرضه شده باشند. این یک معیار بسیار مهم برای سرمایه گذاران بلندمدت است؛ به طوری که در نظر نگرفتن ارزش بازار کاملا رقیق شده در کنار دیگر موارد تحلیل فاندامنتال، میتواند باعث از دست رفتن سرمایه و زمان زیادی برای آنها شود. اما Fully Diluted Market Cap چیست؟ در این مقاله به توضیح مفهوم مارکت کپ کاملا رقیق شده، کاربرد ارزشگذاری کاملا رقیق شده (FDV) در فضای دیفای و مشکلات استفاده از آن میپردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
ارزش بازار رقیق شده چیست؟
یکی از جالبترین موارد درباره بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای رمزنگاری شده، این است که بتوانیم به سوال “این رمز ارز چقدر ارزش دارد؟” پاسخ دهیم. ارزش یک ارز دیجیتال رابطه مستقیم با ارزش بازار یا Market Cap آن دارد. ارزش بازار با ضرب کردن توکنهای عرضه شده یک پروژه و قیمت فعلی آن به دست میآید؛ البته نیازی نیست که ما مارکت کپ را محاسبه کنیم و در وبسایتهای دنبالکننده قیمت مانند کوین مارکت کپ، این اطلاعات درباره تمامی رمز ارزها وجود دارد. تعدادی معیار وجود دارند که توسط سرمایهگذاران کریپتو برای درک توکنامیکس (Tokenomics) یک بلاک چین به کار میروند. Tokenomics به اقتصاد یک توکن و تمام مواردی که یک رمز ارز را برای سرمایهگذاران جذاب میکند، اشاره دارد. این معیارها شامل حجم معاملات، عرضه در گردش، حداکثر عرضه، مارکت کپ و غیره هستند. یکی دیگر از این متریکهای مهم، ارزشگذاری کاملا رقیق شده (FDV) است.
FDV به معنی ارزش بازار یک پروژه، در زمانی است که تمامی توکنهای قابل عرضه آن به بازار عرضه شده باشند. به عبارتی دیگر، ارزشگذاری کاملا رقیق شده به معنی محاسبه حجم بازار آینده یک پروژه است. تمامی ابزارهای دنبالکننده قیمت مانند کوین گکو (CoinGecko) و Coinmarketcap ارزشگذاری کاملا رقیق شده یک کوین را نشان میدهند.
ارزشگذاری کاملا رقیق شده (FDV) اصطلاح دیگری برای حجم بازار کاملا رقیق شده است
برای مثال، در تصویر زیر FDV فایل کوین را مشاهده میکنید.
به این شکل محاسبه میشود:
FDV = حداکثر میزان عرضه یک رمز ارز X قیمت فعلی رمز ارز
به عبارتی، ارزشگذاری کاملا رقیق شده نماینده ارزش بازار یک پروژه در زمانی است که تمام رمز ارزهای آن به بازار عرضه شده باشند و قیمت توکن نیز یکسان باقی بماند.
اصطلاح Fully Diluted Market Cap از بازار بورس آمریکا گرفته شده است؛ در این بازار، اگر تمام اوراق بهادار به سهام تبدیل شوند، ارزش آینده یک شرکت را نشان میدهد؛ همین مفهوم در بازار کریپتوکارنسیها نیز کاربرد دارد و میتوان ارزش آینده یک پروژه و رمز ارز آن را تخمین زد؛ از آنجایی که بسیاری از رمز ارزها هنوز به حداکثر عرضه خود نرسیدهاند، میتوان با محاسبه FDV به ارزش آینده آنها پی برد. برای مثال، امروز در تاریخ ۱ شهریور ۱۴۰۰، حدود ۱۸,۷۹۴,۶۲۲ بیت کوین وارد چرخه بازار شده و قیمت بیت کوین نیز ۵۰۲۸۵ دلار است. برای محاسبه حجم بازار بزرگترین ارز دیجیتال، تنها کافی است این دو را در یکدیگر ضرب کنیم تا عدد ۹۴۵,۲۹۸,۷۹۱ به دست بیاید.
مارکت کپ چیست؟
مارکت کپ یا ارزش بازار از ضرب تعداد کوین یا توکن عرضه شده در قیمت فعلی هر واحد از آن رمز ارز به دست میآید. برای مثال، دو رمز ارز AliceCoin و BobCoin را در نظر بگیرید؛ کل عرضه آلیسکوین ۱۰۰۰ کوین است که همه آنها عرضه شدهاند. عرضه کل بابکوین ۱۰۰ هزار است، که اکنون ۶۰ هزار توکن آن عرضه شده است. قیمت آلیسکوین ۱۰۰ دلار است، در حالی که بابکوین ۲ دلار ارزش دارد و مارکت کپ بزرگتری نیز دارد.
ارزش بازار = عرضه در گردش ضربدر قیمت. بنابراین:
حجم بازار آلیسکوین = ۱۰۰۰ ضربدر ۱۰۰ = ۱۰۰.۰۰۰ دلار
مارکت کپ بابکوین = ۶۰۰۰۰ ضربدر ۲ = ۱۲۰.۰۰۰ دلار
حتی با این که بابکوین ۵۰ برابر ارزانتر از آلیسکوین است، اما ارزش شبکه آن بیشتر است. به همین دلیل است که مارکت کپ نسبت به صرفا قیمت، معیار بهتری برای محاسبه ارزش یک شبکه است.
مارکت کپ چیست ؟ همه چیز درباره ارزش بازار ارزهای دیجیتال
چگونه Fully Diluted Market Cap را محاسبه کنیم؟
میدانیم که عرضه نهایی بیتکوین ۲۱ میلیون است و بی شتر از این مقدار تولید نخواهد شد؛ بنابراین قیمت فعلی بیتکوین را در ۲۱ میلیون ضرب میکنیم. ارزش بازار کاملا رقیق شده اولین رمز ارز ۱,۰۵۵,۹۰۲,۰۲۰,۸۸۱ دلار خواهد بود. FDV تمام رمز ارزهایی که هنوز به طور کامل عرضه نشدهاند را میتوان با این روش محاسبه کرد.
تفاوت اصلی حجم بازار یا مارکت کپ با حجم بازار کاملا رقیق شده، این است:
- مارکت کپ تعداد رمز ارزهای عرضه شده را ضربدر قیمت آن میکند.
- مارکت کپ کاملا رقیق شده کل رمز ارزها را (عرضه شده و عرضه نشده) با هم جمع میکند و ضربدر قیمت میکند.
عوامل تاثیرگذار در محاسبه ارزش بازار کاملا رقیق شده
اگر کل ارزش بازار یک کوین یا توکن به دست بیاید، دید بسیار خوبی از پتانسیل رشد قیمتی به سرمایهگذاران میدهد. البته چند عامل مهم که در محاسبه Fully Diluted Market Cap تاثیرگذار هستند را نیز باید در نظر بگیریم.
- زمانبندی برای عرضه کوینها چگونه است؟ آیا مقدار رمز ارز عرضه شده پس از یک سال دو برابر میشود یا درصد مشخصی از آن هر ساله عرضه میشود؟ تفاوت بسیار زیادی بین این دو مورد وجود دارد؛ زیرا اگر بخواهیم مارکت کپ آینده یک کوین یا توکن را محاسبه کنیم، باید از نحوه عرضه آنها به بازار اطلاع داشته باشیم. این اطلاعات به ما کمک میکنند تا بتوانیم دقیقتر FDV رمز ارزها را تخمین بزنیم.
- این رمز ارز چقدر کاربردی است و چه میزان رشد را باید برای آن در نظر بگیریم؟ برای مثال، کوین ADA قبل از راه اندازی اسمارت کانترکتها در شبکه کاردانو، کاربرد چندانی نداشت؛ اما با راه اندازی قراردادهای هوشمند روی این شبکه، میتوانیم انتظار رشد تصاعدی قیمت ADA را داشته باشیم. کوین BNB مثال خوبی از کاربرد یک رمز ارز است؛ این ارز دیجیتال در صرافی بایننس کاربردهای بسیار زیادی دارد. بنابراین انتظار افزایش قیمت BNB معقول است.
کاردانو چیست ؟ همه چیز درباره رمزارز ADA
- چه کسی کوینها یا توکنهای عرضه شده یک شبکه را در اختیار دارد و آنها را نگه میدارد؟ چند درصد از آن در اختیار یک کیف پول است؟ اگر ۵۱ درصد رمز ارزها در یک یا دو آدرس کیف پول باشند، شما میتوانید انتظار پامپ و دامپ قیمت توسط این فرد یا افراد دارنده رمز ارز را داشته باشید؛ زیرا میتواند به راحتی قیمت را دستکاری کند و در قیمت بالا (پامپ) همه کوینهای خود را بفروشد و باعث دامپ شدن (ریزش ناگهانی قیمت) شود. در اینگونه موارد، محاسبه Fully Diluted Market Cap کارایی ندارد.
- یک کوین با کل عرضه ۱۰۰ میلیون، با یک رمز ارز با عرضه کل ۱ میلیارد تفاوت بسیار زیادی دارد؛ در مورد کوین اول (۱۰۰ میلیون کوین قابل عرضه) شما میتوانید انتظار قیمت ۱۰ برابری نسبت به مورد دوم داشته باشید (در صورتی که تمام فاکتورهای دیگر را یکسان در نظر بگیریم). هر چه تعداد کوینهای قابل عرضه کمتر باشد، قیمت آن بیشتر خواهد بود.
با در کنار هم قرار دادن و در نظر گرفتن تمام این موارد، میتوانیم ارزش آینده یک رمز ارز را دقیقتر محاسبه کنیم.
FDV چه تفاوتی با Market Cap دارد؟
مارکت کپ به معنی ارزش فعلی بازار یک پروژه بلاک چینی است. ارزش بازار به این صورت محاسبه میشود:
Market Cap = مقدار عرضه در گردش توکن (Circulating Supply) X قیمت فعلی توکن
برای مثال بیایید FDV و Market Cap کوین ADA را محاسبه کنیم:
قیمت آدا در زمان نگارش مقاله ۲.۶۱ دلار است، عرضه در گردش آن ۳۱.۰۱۴.۰۰۰.۰۰۰ و حداکثر کوینهای قابل عرضه ۴۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ است. بنابراین:
مارکت کپ = ۳۱.۰۱۴.۰۰۰.۰۰۰ ضربدر ۲.۶۱ = ۸۰.۹۴۶.۵۴۰.۰۰۰ دلار
ارزشگذاری کاملا رقیق شده = ۴۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ضربدر ۲.۶۱ = ۱۱۷.۴۵۰.۰۰۰.۰۰۰ دلار
معیار ارزشگذاری کاملا رقیق شده چقدر قابل اطمینان است؟
مشکل اساسی FDV این است که پتانسیل کاهش قیمت یک رمز ارز و احتمال افزایش میزان عرضه آن را در نظر نمیگیرد. برای بهتر متوجه شدن این مشکل، به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید یک توکن به نام ABC داریم که قیمت آن ۱۰۰ دلار و عرضه در گردش آن ۲ و حداکثر عرضه آن نیز ۴ است.
مارکت کپ = ۲ (توکن) ضربدر ۱۰۰ (دلار) = ۲۰۰ دلار
FDV این توکن چنین خواهد بود:
ارزشگذاری کاملا رقیق شده = ۴ (توکن) ضربدر ۱۰۰ (دلار) = ۴۰۰ دلار
بنابراین مارکت کپ کاملا رقیق شده یک توکن (که با قیمت فعلی (قیمت ثابت) محاسبه میشود)، همیشه ارزش بازار آینده را بالاتر از زمان فعلی نشان میدهد. این موضوع باعث میشود که اطلاعات به دست آمده دقیق نباشند و یا حتی اشتباه باشند؛ ممکن است قیمت یک رمز ارز به شدت کاهش یابد و عرضه آن نیز بیش از چیزی باشد که قبلا توسط تیم توسعه دهنده اعلام شده بود. در این صورت ارزش بازار کاملا رقیق شده میتواند کمتر از مارکت کپ فعلی شود.
به علاوه، فاکتورهای مهم دیگری نیز در کنار FDV وجود دارند. این فاکتورها نیز ممکن است باعث افزایش یا کاهش ارزش آینده یک ارز دیجیتال شوند:
- توسعههای آینده پروژه
- اضافه شدن یا کم شدن توسعه دهندگان به تیم اصلی پروژه
- ارتباطات آینده پروژه با شرکتهای دیگر
- توسعه یافتن پروژههای رقیب (افزایش رقابت)
اینها تنها تعدادی از موارد مهمی بود که FDV آنها را محاسبه نمیکند؛ بنابراین نمیتوان آن را معیار دقیقی برای محاسبه ارزش واقعی یک کریپتو در نظر گرفت.
ارزش بازار رقیق شده در دیفای
برای این که ببینیم Fully Diluted Market Cap در عمل چگونه کار میکند، ما ۴ توکن دیفای با بیشترین حجم بازار (تا تاریخ ۴ آپریل ۲۰۲۱ (۱۵ فروردین ۱۴۰۰)) را از کوین مارکت کپ انتخاب کردهایم. این رمز ارزها آنهایی هستند که عرضه در گردش آنها (Circulation Supply) کمتر از ۷۵ درصد کل عرضه آنهاست. در این نمونه، ارتباط بین مارکت کپ و ارزش بازار کاملا رقیق شده را نشان میدهیم و رتبه آنها را در زمانی که کل توکنها در گردش باشند را محاسبه میکنیم.
صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ در نهایت ۱ میلیارد توکن UNI را در طی ۴ سال آینده به بازار عرضه خواهد کرد. اگر ما قیمت UNI را ۳ دلار ثابت در نظر بگیریم (این قیمت تنها برای سادهسازی مسئله است)، FDV این توکن ۳ میلیارد دلار خواهد بود. در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۴ مهر ۹۹) عرضه در گردش این توکن ۱۸۵.۰۵۹.۵۶۴ بود و با قیمت ۳.۳۶ دلار معامله میشد؛ اگر این دو عدد را در یکدیگر ضرب کنیم، مارکت کپ یونی را به دست میآوریم که مساوی با ۶۲۳ میلیون دلار است؛ این حجم بازار از ۳.۳۶۴ میلیارد دلار FDV آن فاصله زیادی دارد.
پروژههای امور مالی غیرمتمرکز، از نظر نسبت مارکت کپ به FDV با یکدیگر تفاوت دارند. برای مثال، یرن فایننس (Yearn Finance) کل توکنهای خود را در عرض یک هفته عرضه کرد؛ یعنی نسبت ارزش بازار به FDV آن ۱۰۰ درصد است؛ به عبارتی دیگر، مارکت کپ و ارزش بازار رقیق شده توکن YFI یکسان است.
کرو (Curve) هر روز از طریق استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) یا ییلد فارمینگ (Yield Farming) ۲ میلیون توکن CRV را بین کاربران توزیع میکند. این توزیع تا زمانی ادامه پیدا میکند که کل ۳.۰۳ میلیارد توکن CRV عرضه شوند. بنابراین نسبت حجم بازار به FDV این توکن بسیار کم و در حدود ۲.۶۴ درصد خواهد بود.
ییلد فارمینگ چیست؟ همه چیز درباره کسب درآمد با Yield Farming!
سوشی سواپ در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۰ (۳۰ شهریور ۹۹) ۲۵۰ میلیون توکن SUSHI را به بازار عرضه کرد. در تاریخ ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۴ مهر ۹۹) قیمت SUSHI حدود ۰.۷۶ دلار بود، که نشان دهنده نسبت مارکت کپ به FDV حدود ۷۶.۹۳ درصد بود.
Fully Diluted Value چقدر اهمیت دارد؟
برای پاسخ به این سوال، ما اعداد مربوط به UniSwap، سوشی سواپ و Curve را مقایسه میکنیم. این سه صرافی غیرمتمرکز دارای گردش مالی بسیار زیادی هستند. این ارقام مربوط به تاریخ ۲۴ مهر ۹۹ است.
توکن CRV کمترین نسبت مارکت کپ به FDV را دارد و از نظر قیمتی نیز بدترین عملکرد را داشته است. در ۲۴ مهر ۹۹، قیمت CRV حدود ۰.۵۴ دلار بود و از بالاترین قیمت تاریخی خود (۵۴ دلار) تقریبا ۹۹ درصد ریزش کرده بود و در آن زمان هنوز نتوانسته بود از کف قیمتی ۰.۴۶ دلاری خود صعود چندانی داشته باشد.
در بین این سه DEX کرو بهترین نسبت مارکت کپ به کارمزد سالیانه را دارد (۶.۲۶)؛ اما همچنین دارای بالاترین FDV به کارمزد سالیانه است (۲۳۷). کل ارزش قفل شده Curve تقریبا ۵۳ درصد ارزش یونی سواپ است و میانگین کارمزد ۷ روزه آن نیز ۱۹ درصد Uniswap است.
ارزش کل قفل شده (TVL) چیست؟ معیاری برای ارزیابی پروژههای دیفای!
مشکلات استفاده از ارزش بازار کاملا رقیق شده
در فضای کریپتوکارنسیها، بسیاری از افراد از افزایش عرضه رمز ارزها نگران هستند؛ اگر دقیقتر بگوییم، آنها نگران تورمی هستند که عرضه زیاد کوین یا توکن باعث آن میشود. به علاوه، اگر یک پروژه توکنهای خود را به سرعت عرضه کند، شانس کمی وجود دارد که توسعه دهندگان این توکن (حداقل در کوتاه مدت) بخواهند برنامه خود را تغییر دهند و عرضه را کاهش دهند. در نتیجه این عرضه زیاد، باعث کاهش قیمت رمز ارز مورد نظر میشود.
Curve نمونه خوبی برای این موضوع است؛ زیرا پدیدهای در دنیای دیفای ایجاد کرد که جامعه به آن به عنوان یکی از ثابتترین و پایدارترین پلتفرمهای ییلدفارمینگ نگاه میکنند؛ اما از خرید توکن CRV در بازار ثانویه خودداری میکنند. با ریزش شدید قیمت این توکن و نرخ تورم بسیار بالا، حجم بازار کرو از اواخر شهریور تا اواخر مهر ۹۹ تغییر چندانی نداشته و حتی کاهش نیز یافته است.
Fully Diluted Value شاید برای سرمایه گذاران بلندمدت معیار خوبی باشد؛ زیرا با استفاده از آن میتوانند دید بهتری از ارزش آینده پروژه داشته باشند. برای مثال FDV توکن CRV در زمان راه اندازی آن در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۴ مهر ۹۹) به ۱۶۰ میلیارد دلار افزایش یافت (تقریبا ۶۵ درصد FDV بیت کوین). سرمایه گذاران با در نظر گرفتن این موضوع، میتوانستند مشاهده کنند که قیمت CRV در حباب قرار دارد و بیش از ارزش واقعی خود است. همچنین FDV میتواند باعث شود که سرمایهگذاران در دام ارزشگذاری غیرواقعی ناشی از مقدار کم توکنهای اولیه نیافتند.
یکی از مواردی که باعث عدم دقیق بودن معیار Fully Diluted Value میشود، این است که تورم ارزش یک پروژه را نشان میدهد. برای مثال، پروژهای را در نظر بگیرید که اکنون ۱ میلیون توکن در گردش دارد. همین امروز، این پروژه قرار است اعلام کند که ۱۰ میلیون توکن دیگر را نیز در طول ۳ سال آینده عرضه خواهد کرد. آیا این بدین معناست که حجم بازار این پروژه ۱۰ برابر بیشتر از ارزش فعلی خواهد شد؟ خیر! زیرا توسعه دهندگان پروژه هر زمان میتوانند اعلام کنند که منحنی عرضه توکن را تغییر میدهند؛ بنابراین تمام محاسبات سرمایهگذاران میتوان اشتباه شود.
تمام روشهای ارزشگذاری برای این هدف انجام میشوند که ببینیم آیا یک کوین یا توکن ارزش خرید دارد یا خیر. آیا کاهش FDV با کاهش تورم باعث افزایش قیمت توکن میشود؟ در اینجا، سوشی سواپ نمونه خوبی است.
در نمودار زیر، دایره سمت چپ نشان دهنده همزمانی با راه اندازی توکن UNI توسط یونی سواپ است، که باعث شد ارزش کل قفل شده (TVL) یونی سواپ به سرعت کاهش یابد. دایره سمت راست نشان دهنده عرضه ۲۵۰ میلیون توکن SUSHI است، که باعث انصراف فارمرهای این صرافی از ادامه ییلد فارمینگ شد؛ زیرا فارمرها مشوقهای کافی برای ادامه فارم کردن توکن سوشی نداشتند. این موضوع بدان معناست که پاداشها به شدت کاهش یافتند و فارمرها تصمیم گرفتند به یک پروژه دیگر مهاجرت کنند.
سوشی سواپ چیست؟ آموزش کار با پرحاشیهترین صرافی غیرمتمرکز در شبکه اتریوم
در Yield Farming پایداری عامل بسیار مهمی است؛ مخصوصا برای توکنهایی که مدتزمان فارمینگ آنها کوتاه نیست. برای مثال، پاداشهای یونی سواپ در ۴ سال تقسیم شده است؛ این موضوع باعث کاهش میزان عرضه توکن میشود که میتواند افزایش قیمت UNI را به همراه داشته باشد.
با مقایسه این سه صرافی غیرمتمرکز (سوشی سواپ، یونی سواپ و کرو)، SushiSwap برخی از بهترین فاکتورهای مالی را دارد؛ زمانی که این دکس ناگهان عرضه توکن سوشی را کم کرد، کمترین نسبت FDV به کارمزد سالیانه (۱۸.۳۰) و بالاترین درصد مارکت کپ به FDV (حدود ۷۶.۹۳ درصد) را داشت. اما به هر حال کاربران زیادی تصمیم گرفتن از این DEX استفاده نکنند، که این موضوع بر روی قیمت SUSHI تاثیر منفی گذاشت.
در یک مثال دیگر، پروژه Cream Finance در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۰ (۳۰ شهریور ۹۹) حدود ۶۷.۵ درصد از توکنهای خود را سوزاند. اگر مقدار ارزش بازار کاملا رقیق شده ثابت میماند، قیمت CREAM باید ۳ برابر میشد؛ اما قیمت آن کمتر از ۵۰ درصد رشد کرد؛ باز هم به این دلیل که Cream یک پروژه ییلد فارمینگ بود که فارمینگ توکنها در آن، سالها به طول میانجامید و کمیاب شدن توکنها در نتیجه کاهش عرضه، وجود نداشت. بنابراین باعث کاهش پاداش فارمینگ میشد که همین موضوع بر روی قیمت توکن Cream تاثیر منفی میگذاشت.
جمعبندی
در مجموع، توکن CRV به ما نشان داد که عرضه زیاد و در نتیجه تورم زیاد، چگونه مانع از خرید و نگهداری توکن توسط سرمایه گذاران میشود. سوشی نیز به ما نشان داد که کاهش شدید میزان عرضه در حالی که FDV نیز کم است، میتواند تاثیر بسیار کمی بر روی قیمت توکن بگذارد. پاداشهای ییلد فارمینگ و عرضه تورمزای توکنها میتوانند تاثیر چشمگیری بر روی میزان جذب کاربران داشته باشند. ارزش بازار کاملا رقیق شده به ما مارکت کپ آینده یک رمز ارز را نشان میدهد و میتواند دید خوبی از آینده پروژه به ما بدهد؛ اما FDV معیارها و فاکتورهای مهمی را در نظر نمیگیرد، که این باعث غیر قابل اطمینان شدن این معیار میشود. در این مقاله به این سوال که Fully Diluted Market Cap چیست پرداختیم و کاربرد آن در تحلیل رمز ارزها و توکنهای دیفای را بررسی کردیم.