درباره بیت کوین

مهم‌ترین پرسش برای افرادی که برای اولین بار نام ارز رمزنگاری‌شده را می‌شنوند، این است که بیت کوین چیست؟ همچنین افرادی که از ارز دیجیتال بیت کوین به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری یا ترید استفاده می‌کنند نیز اطلاعات ناقصی در مورد فناوری و تکنولوژی مورد استفاده در بیت کوین دارند.

اگر سوالاتی مانند نحوه کارکرد بیت کوین، نحوه خرید و فروش بیت کوین، روش‌های استخراج بیت کوین، تاریخچه قیمت بیت کوین، روش‌های کسب درآمد از بیت کوین غیره ذهن شما را به خود مشغول کرده، در ادامه این مقاله با صرافی سیمیا همراه باشید؛ چرا که قصد داریم به تمام این سوالات پاسخ دهیم و مطالب متعددی درباره اولین رمزارز تاریخ بشر بگوییم.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین (Bitcoin) یک پول الکترونیکی یا بهتر بگوییم، رمزنگاری‌شده است که به‌صورت غیرمترکز اداره می‌شود و هیچ حکومت یا نهادی روی آن نظارت نمی‌کند. این ارز دیجیتال که نشانه آن BTC است، دارای محدودیت عرضه است و تنها ۲۱ میلیون عدد از آن وجود دارد.

برخلاف پول‌هایی (ریال، دلار و یورو) که امروزه در دسترس ما قرار دارند و توسط دولت‌ها ایجاد شده و حکومت‌ها بر آن نظارت دارند، ارز دیجیتال بیت کوین توسط هیچ دولتی ایجاد نشده و یک ارز دیجیتال یا ارز رمزنگاری شده است که به‌صورت غیرمتمرکز می‌تواند توسط افراد مختلف در سرتاسر جهان مدیریت شود.

افرادی که در شبکه بیت کوین فعالیت می‌کنند نیز توسط فرد یا نهاد خاصی انتخاب نمی‌شوند و تصمیم برای فعالیت در این شبکه، کاملا داوطلبانه و اختیاری است.

تعریف بیت کوین به زبان ساده یعنی:

بیت کوین یک پول دیجیتال و رمزنگاری‌شده است که به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت می‌کند و وابسطه به هیچ نهاد یا حکومتی نیست.

بیت کوین به دلیل نوسانات قیمتی منحصربه‌فرد و سود هنگفتی که به سرمایه‌گذاران اولیه خود داده بر سر زبان‌ها افتاده و توجه علاقه‌مندان به بازارهای مالی را به خود جلب کرده است.

اما حیف است که اطلاعات ما از این پدیده نوظهور در حد ابزاری برای کسب ثروت محدود بماند. برای اولین بار است که در تاریخ بشر  پولی خلق شده که هیچ پشتوانه سیاسی ندارد و توسط نهاد مالی یا پولی دولتی راهبری نمی‌شود.

اگر بخواهیم تعریفی فنی‌تر برای بیت کوین ارائه بدهیم، باید بگوییم بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده همتابه‌همتا است که به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود و تمام سابقه آن به صورت زنجیره‌وار، بر روی دفتر کلی به نام بلاک چین ذخیره می‌شود.

مهم‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی‌های بیت کوین این موارد هستند: بیت کوین قابل سانسور نیست، امکان بیش از یک بار خرج کردن آن وجود ندارد و تراکنش‌های آن در هر زمان و هر مکانی قابل انجام هستند.

بیت کوین چه کاربردی دارد؟

ارز دیجیتال بیت کوین دو کاربرد اساسی دارد؛ کاربرد پول و ابزاری برای انتقال ارزش، به این صورت که افراد بتوانند با آن کالاهای مورد نیاز خود را خریداری کنند. کاربرد بعدی ابزاری مانند طلا برای ذخیره ارزش است.  افراد با خریداری آن می‌توانند ارزش دارایی خود را حفظ کنند و از تورم در امان بمانند.

چرا انسان پول را خلق کرد؟

برای شناخت بهتر بیت کوین، نیاز است که نیم‌نگاهی گذرا به سرگذشت پول بیندازیم. از زمانی که انسان زندگی اجتماعی خود را آغاز کرد، برای تامین نیازهای خود به تعامل با سایر افراد احتیاج پیدا کرد. مبادله کالا به کالا یا معاملات پایاپای اولین شکل انتقال ارزش بود.

فقدان یک ابزار واحد برای سنجش ارزش کالا و خدمات، اتلاف وقت و انرژی از جمله مشکلات این سیستم بود، بنابراین بشر به فکر ایجاد یک راه حل برای این معضل افتاد و مفهومی به‌عنوان پول به‌عنوان واسطه خلق شد.

پول باید چیزی می‌بود که نگهداری و جابه‌جایی آن آسان باشد و به راحتی فاسد نشود. پس از انتخاب انواع کالاها که چنین مشخصاتی را داشتند، انسان از سکه‌های فلزی به عنوان پول استفاده کرد. این سکه‌ها عموما از فلزاتی کمیاب و ارزشمند مثل طلا و نقره انتخاب می‌شدند.

اینجا زمان حکمرانی امپراطوری‌های بزرگ در جهان است و پای حکومت‌ها به میان آمد. سکه‌ها نیز مشکلات خود را داشتند. برای مثال یکسان نبودن خلوص فلز به کار رفته شده یا سنگینی آن‌ها از جمله مشکلات رایج این نوع از پول بود.

برای حل این مساله خزانه‌هایی ایجاد شد تا افراد با ذخیره سکه‌های طلا یا نقره خود در آن، اعتبارنامه دریافت می‌کردند. این مدل را شاید بتوان اولین استفاده از پول کاغذی در تاریخ نامید.

به تدریج حکومت‌ها و دولت‌های قدرتمند کنترل این خزانه و انتشار این اسناد کاغذی را در دست گرفتند. در نتیجه به جایی رسیدیم که وظیفه انتشار پول به دست دولت‌ها افتاد. این مساله باعث می‌شود، دولت‌ها هر زمان که بخواهند بدون وقفه پول چاپ کرده که نتیجه‌ آن در بیشتر مواقع تولید تورم و کاهش قدرت خرید مردم است. اینجا زمانی است که بیت کوین وارد زندگی ما شد.

تاریخچه بیت کوین ، اولین پول الکترونیکی غیرمتمرکز

در روز ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ مصادف با ۱۰ آبان ماه ۱۳۸۷ مقاله‌ای با عنوان “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” به معنی «بیت کوین: یک سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا» منتشر شد. نام نویسنده این مقاله ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) نوشته شده بود.

کسی نمی‌داند که این نام، اسم یک نفر است یا گروهی از دانشمندان چنین نامی را برای خود انتخاب کرده‌اند. این مقاله که وایت پیپر بیت کوین است، تنها ۹ صفحه داشت. ایده‌ اصلی این مقاله ارائه‌ یک سیستم پرداخت مالی الکترونیکی به صورت فرد به فرد است؛ به این معنی که افراد بتوانند بدون نیاز به نهاد واسطه مانند بانک‌ها یا دولت‌ها مبادله مالی داشته باشند. پس می‌توان گفت که بیت کوین، رقیبی برای بانک‌ها است.

دو مشکل در اینجا به‌وجود می‌آید. یک اینکه افراد چگونه به یکدیگر اعتماد کنند و مورد دوم اینکه چگونه می‌توان جلوی مفهومی را به‌نام دوبار خرج کردن (Double Spending) گرفت؟ در دوبار خرج کردن که یک نوع حمله است، یک فرد ممکن است یک مبلغ را برای دو نفر بفرستد و از این روش سوءاستفاده کند.

ساتوشی مشکل اول را از طریق امضای دیجیتال حل کرد. او با توضیح درباره اینکه در تبادلات شبکه بیت کوین از فناوری بلاکچین استفاده می‌شود و در این فناوری توابع رمزنگاری به‌کار گرفته می‌شوند، برای تغییر و حمله به آن به دستگاه‌های قدرتمند (از نظر توان محاسباتی)‌ نیاز است و تغییر در آن‌ها به این راحتی صورت نخواهد گرفت، مشکل دوم را حل کرد.

خالق بیت کوین کیست؟

یکی از جنجالی‌ترین مباحث از ابتدای معرفی بیت کوین تاکنون، هویت خالق یا خالقان این سیستم مالی جدید است. ساتوشی ناکاماتو (Satoshi Nakamoto) نام مستعاری است که فرد یا افرادی که بیت کوین را به‌وجود آورده‌اند، برای خود انتخاب کرده‌اند.

ساتوشی ناکاموتو کار بر روی کدهای شبکه بلاک چین بیت کوین را از سال ۲۰۰۷ آغاز کرد. در ۱۸ آگوست سال ۲۰۰۸ یا ۲۸ مرداد ۱۳۸۷ او یک وبسایت به نشانی www.Bitcoin.org را خریداری کرد و در نهایت در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ یا ۱۰ آبان ۱۳۸۷ مقاله بیت کوین را منتشر کرد. او در هیچ یک از فعالیت‌های خود اطلاعاتی از خود منتشر نکرده بود و کسی از هویت واقعی او خبر نداشت.

پشتوانه بیت کوین چیست؟

پشتوانه ارزهای فیات (ریال، دلار، یورو) معمولا دولت و قدرت اقتصادی آن کشور است؛ اما تکلیف بیت کوین با توجه به غیرمتمرکز بودنش چه می‌شود؟ به‌طور کلی چیزی که اولین رمزارز معتبر دنیا را ارزشمند می‌کند، استقبال مردم از تکنولوژی آن، به رسمیت شناختن آن و استفاده از آن برای اهداف مختلف است. برای درک بهتر این مطلب مثالی می‌زنیم:

فرض کنید تمامی مردم جهان عدس را به عنوان یک واحد پول بپذیرند و به عنوان مثال برای خریدهایشان عدس مبادله کنند. با این منوال عدس ارزشمند می‌شود در حالی که دولت‌ها عدس را توزیع و کنترل نمی‌کنند و عدس پشتوانه‌ای ندارد. شاید خود عدس به خودی خود ارزش چندانی نداشته باشد؛ اما بنا بر دلایلی، مردم آن را به عنوان یک نوع پول پذیرفته‌اند و در معاملاتشان از آن استفاده می‌کنند و حتی ممکن است برخی به این امید که عدس شایع‌تر و ارزشمندتر می‌شود، به منظور سرمایه‌گذاری برای آینده عدس نگهداری کنند.

البته مسلم است که داستان بیت کوین و عدس تفاوت بسیار زیادی دارد و دلایلی که باعث پذیرش بیت کوین توسط مردم شده‌اند، دلایل بسیار محکم و مهمی هستند.

تقابل دولت‌ها با بیت کوین

قانون‌گذاری بیت کوین و به طور کلی بازار ارزهای دیجیتال، یکی از جنجالی‌ترین مسائلی است که این حوزه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. احتمالا این سوال برایتان پیش آمده که اگر بیت کوین ساختار اقتصادی فعلی را به چالش کشیده، آیا بیت کوین قانونی است و دولت‌ها تا چه اندازه بر روی این ارز دیجیتال محبوب کنترل دارند و اصلا آیا دولت‌ها می‌توانند بیت کوین را محدود کنند. 

کشورها رویکردهای متفاوتی نسبت به این موضوع دارند و هر کدام قوانین خاص خود را برای فعالیت‌های مربوط به این حوزه وضع کرده‌اند. بعضی دولت‌ها نیز ترجیح داده‌اند فعلا به قانون‌گذاری این حوزه ورود نکنند؛ یعنی خرید و فروش بیت کوین در بعضی کشورها هنوز تحت هیچ قانون خاصی نیست.

عدم قانون‌گذاری مشخص برای بیت کوین، نشان‌دهنده غیرقانونی بودن آن نیست.دولت‌ها تنها می‌توانند بر شرکت‌ها و صرافی‌های متمرکز که در آن کشورها مشغول به فعالیت هستند، قانون‌گذاری کنند و حساب افراد را از طریق صرافی‌ها رصد کنند.

در نتیجه می‌توان دولت‌ها را بزرگ‌ترین رقیب و دشمن بیت کوین معرفی کرد؛ زیرا بیت کوین اولین سیستم مالی است که تحت نظارت هیچ نهادی نیست و هویت کاربران آن تا حدی ناشناس است. مورد دوم از این جهت باعث نگرانی دولت‌ها است، زیرا ممکن است از این طریق فرار مالیات، پولشویی، استفاده در فعالیت‌های غیرقانونی مثل توزیع مواد مخدر، اسلحه، قاچاق انسان و امثالهم بیشتر شود. البته این قضیه نگرانی کامیونیتی کریپتو و بیت کوین را نیز به همراه دارد.

بلاک چین بیت کوین چیست؟

بلاکچین ابزاری برای ذخیره اطلاعات به صورت به‌ هم پیوسته و زنجیره‌وار است. این اطلاعات در دفتر کل (Ledger) آن شبکه ذخیره می‌شود. این دفتر کل یا Ledger می‌تواند عمومی باشد و تمام افراد به طور یکسان به آن دسترسی داشته باشند.

از آنجایی که بیت کوین یک دارایی با ارزش است و ماهیت آن به گونه‌ای است که توسط تمام افراد حاضر در شبکه اداره می‌شود، باید محلی برای ذخیره کردن تمام تراکنش‌ها داشته باشد. اگر قرار است پای بانکی برای ذخیره کردن بیت کوین در میان نباشد، تراکنش‌های آن باید در محلی امن و مطمئن ذخیره شوند. ساتوشی ناکاموتو از فناوری بلاک چین برای ذخیره تراکنش‌های بیت کوین استفاده کرد.

کل شبکه بیت کوین از فناوری بلاکچین استفاده کرده و به این فناوری وابسته است. تمام تراکنش‌هایی که در شبکه بیت کوین تایید می‌شوند، در بلاک چین بیت کوین ذخیره می‌شوند. این شبکه توسط بازیگرانی که به آنها نود (Node) یا گره گفته می‌شود، کنترل می‌شود. هر Full Node (نود اصلی شبکه که اختیار تمام دارد) در شبکه بیت کوین، به طور مستقل لجر بیتکوین را ذخیره می‌کند. زمانی که چند نود مستقل یک نسخه واحد از بلاک چین را ذخیره کنند، اعتماد به اطلاعات ذخیره شده در این شبکه افزایش می‌یابد.

بلاک چین بیت کوین چطور کار می‌کند؟

اگر شخصی بخواهد تراکنشی در شبکه بیت کوین داشته باشد، درخواست تراکنشش برای تمام اعضای  شبکه ارسال می‌شود. اعضای شبکه با بررسی سابقه متوجه می‌شوند که او موجودی کافی برای انجام این تراکنش را دارد یا نه و در نهایت تراکنش او را معتبر یا غیر معتبر در نظر می‌گیرند.

اگر تراکنشی معتبر باشد، منتظر تایید اعضای شبکه می‌ماند. یکی از اجزای مهم بلاکچین بیت کوین، هدر هر بلاک است. این جز از بلاک دارای اطلاعات مهمی است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

مفهوم Block Header در بیت کوین چیست؟

در شبکه بلاکچین، هر بلاک با استفاده از هش Header Block آن بلاک شناخته می‌شود. در هدر بلاک شش داده ذخیره می‌شود. لازم به ذکر است که هدر هر بلاک ۸۰ بایت از حجم ۱ مگابایتی شبکه بیت کوین را اشغال می‌کند. در هر هدر بلاک شبکه بیت کوین اطلاعات زیر ذخیره می‌شود:

• نسخه بیت کوین: ورژن یا Version بیت کوین به نسخه نرم‌افزار بیت کوینی اشاره دارد که ماینر از آن استفاده کرده است. این بخش ۴ بایت حجم دارد.
• Previous block hash: هدر بلاک قبلی با استفاده از تابع رمزنگاری بیت کوین هش شده (به فرم رمزنگاری درآمده) و در بلاک بعدی ذخیره می‌شود. این بخش ۳۲ بایت حجم دارد.
• Merkle Root: ساتوشی برای تامین امنیت تراکنش‌ها از یک ساختار درختی برای هش کردن تراکنش‌ها استفاده کرده است. این ساختار درختی را Merkle Tree می‌گوییم.این بخش ۳۲ بایت حجم دارد. تصویر زیر این مورد را نشان می‌دهد:

• Timestamp: تایم استمپ یا برچسب زمانی به زمان ایجاد بلاک به صورت تقریبی اشاره دارد. مبدا محاسبه این زمان ساعت ۰۰:۰۰ روز اول ژانویه سال ۱۹۷۰ بوده و به صورت ثانیه بیان می‌شود. این بخش نیز ۴ بایت حجم دارد. مقاله مربوط به تایم استمپ را می‌توانید از این لینک مطالعه کنید.
• Difficulty Target یا سختی هدف: این مورد به سختی هدف که شبکه برای ایجاد بلاک‌ها در نظر گرفته اشاره دارد. در شبکه بیت کوین با توجه به تعداد ماینرها و قدرت پردازشی شبکه، سختی به عنوان ابزاری برای اندازه‌گیری توان پردازشی مورد نیاز برای استخراج یک بلاک استفاده می‌شود. سختی هدف در شبکه بیت کوین هر ۲۰۱۶ بلاک با توجه به توان پردازشی کل نودهای شبکه، باز تنظیم می‌شود.
• Nonce: نانس یک عدد اتفاقی است که در استخراج یک بلاک مدنظر قرار می‌گیرد. این مفهوم را در بخش ماینینگ بیت کوین این مقاله توضیح خواهیم داد. این عدد نیز ۴ بایت حجم دارد.

برای استخراج هر بلاک جدید، هدر بلاک قبلی هش می‌شود و در بلاک جدید درج خواهد شد. به این شکل زنجیره‌ای از بلوک‌های به هم پیوسته ایجاد خواهد شد که تغییر در هر یک از آنها، قابل تشخیص است. حالا وقت آن رسیده تا فرآیند انجام تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین را بیاموزیم.

تراکنش بیت کوین چطور انجام می‌شود و چه ویژگی‌هایی دارد؟

تراکنش‌هایی که روی شبکه ارسال شده و معتبر شناخته شده‌اند، وارد محلی به نام ممپول (Mempool) می‌شوند و منتظر می‌مانند تا توسط ماینر به بلاک اضافه شوند. ممپول در واقع نوعی اتاق انتظار برای تراکنش‌های تاییدنشده است. این تراکنش‌ها در ممپول باقی می‌مانند تا تعداد آنها به حد نصاب برای قرارگیری در یک بلاک از بلاک چین برسد.

وقتی تعداد تراکنش‌ها به حد نصاب رسید (براساس حجم یا اندازه آنها)، ظرفیت یک بلاک تکمیل شده، آن بلاک توسط اعضای شبکه تایید شده و به بلاک چین اضافه می‌شود. طی این فرآیند، کوین‌های جدیدی تولید شده و به تعداد کوین‌های در گردش شبکه اضافه می‌شوند. در اینجاست که پای مفهومی به نام استخراج یا ماینینگ بیت کوین به میان می‌آید. 

آیا تراکنش‌های بیت کوین ناشناس هستند؟

به طور خلاصه می‌توان گفت که تراکنش‌های بیت کوین نیمه‌ناشناس هستند. یعنی به طور کامل ناشناس نیستند و امکان ردیابی آنها وجود دارد. اطلاعاتی از قبیل آدرس کیف پول عمومی در بلاکچین ثبت می‌شود و همین مورد برای ردیابی یک تراکنش کافی است. علاوه‌بر این امکان دسترسی به اطلاعات هویتی شما از طریق ردیابی اینترنتتان نیز وجود دارد.

UTXO در تراکنش‌های بیت کوین چیست؟

هر تراکنش حداقل یک Input (ورودی تراکنش) و حداقل یک Output (خروجی تراکنش) دارد. زمانی که آلیس به باب مقدار ۰.۱ بیت کوین را انتقال می‌دهد، Output این تراکنش ۰.۱ خواهد بود. در وهله اول این خروجی تراکنش، یک خروجی خرج نشده یا Unspent Transaction Outputs است که به اختصار به آن UTXO گفته می‌شود.

تا زمانی که باب این ۰.۱ را خرج نکرده، این مقدار به صورت UTXO باقی خواهد ماند. در شبکه بیت کوین، تراکنشی اعتبار دارد که در بخش ورودی یا Input آن از UTXO استفاده شود.

استخراج بیت کوین چیست؟

به قسمت جذاب بیت کوین رسیدیم. بخشی که محلی برای کسب درآمد از این پول دیجیتال است. همانطور که گفتیم، برای اینکه یک تراکنش در شبکه بیت کوین انجام شود، باید مورد تایید اعضای شبکه قرار بگیرد. کسانی که به‌صورت داوطلبانه این کار را انجام دهند، به‌صورت بیت کوین پاداش دریافت می‌کنند. فرآیند تکمیل کردن ظرفیت یک بلاک جدید و اضافه کردن آن به بلاک چین، استخراج نام دارد. استخراج بیت کوین باعث ایجاد کوین‌های جدید و اضافه شدن آنها به کوین‌های در حال گردش در شبکه می‌شود.

تراکنش‌های بیت کوین به دلیل بهره‌منده از تکنولوژی رمزنگاری، به‌صورت توابع پیچیده ریاضی هستند. برای تایید یا حل این توابع به قدرت پردازشی بالایی نیاز است. تاییدکنندگان تراکنش که ماینر نام دارند، از دستگاه‌های مخصوصی به همین نام استفاده می‌کنند. 

پاداش استخراج بیت کوین به ازای هر بلاک، در ابتدا (سال ۲۰۰۹) ۵۰ بیت کوین بود. این تعداد هر چهار سال یک بار (به طور دقیق، بعد از استخراج هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک) و طی پدیده‌ای به نام هاوینگ (Halving)‌ نصف می‌شود. چهارمین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۲۰ رخ داد و پاداش استخراج بیت کوین در حال حاضر یعنی در سال ۲۰۲۳، ۶.۲۵ بیت کوین است. تنها یک سال دیگر تا هاوینگ بعدی بیت کوین فاصله داریم. در این هاوینگ پاداش استخراج به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش می‌یابد. هاوینگ بر قیمت بیت کوین اثرگذار است. برای اطلاع از چندوچون این رابطه، مقاله تاریخچه هاوینگ را مطالعه کنید.

به‌صورت کلی ماینینگ بیت کوین به دو صورت انفرادی و گروهی انجام می‌شود. در حالت انفرادی، هر فرد به‌تنهایی و با تامین دستگاه‌های مورد نیاز اقدام به ماینینگ می‌کند. در حالت گروهی مشارکت‌کنندگان مختلف با اشتراک‌گذای منابعشان که در اصطلاح به آن‌ها استخر استخراج می‌گویند، توان پردازشی را افزایش می‌دهند و به‌صورت جمعی در عملیات استخراج شرکت می‌کنند. لازم به‌ذکر است، در این حالت احتمال موفقیت افزایش می‌یابد.

تعداد کل بیت کوین چقدر است؟

تعداد کل بیت کوین هایی که امکان استخراج شدن و اضافه شدن به شبکه دارند، ۲۱ میلیون عدد است. ساتوشی ناکاموتو در طراحی بیت کوین و مقاله‌ای که منتشر کرد، تعداد محدودی را برای بیت کوین در نظر گرفت که این تعداد ۲۱ میلیون است. در نهایت ۲۱ میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت که تا به حال چیزی حدود ۱۹.۳ میلیون بیت کوین استخراج شده است. تخمین زده شده که در سال ۲۱۴۰ تعداد بیت کوین‌ها به ۲۱ میلیون می‌رسد و پس از آن دیگر بیت کوینی به وجود نمی‌آید.

توکنومیکس و تاریخچه قیمت بیت کوین

بیت کوین از زمان پیدایشش در سال ۲۰۰۹ تا به امروز که در سه‌ماهه اول ۲۰۲۳ به‌سر می‌بریم، فرازونشیب‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است. رویدادهای مختلف روی قیمت و پذیرش آن اثرهای مثبت و منفی داشتند و گاه آن را دو برابر کرده‌اند و گاه آن به پایین‌ترین میزان ممکن کشاندند.

هرچند بیت کوین در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۱ (۱۹ آبان ۱۴۰۰) با ثبت عدد ۶۹٬۰۴۵ دلار بیشترین قیمت را در تاریخچه خود ثبت کرد، اما روزهایی (۲۲ می ۲۰۱۰ – ۱ خرداد ۱۳۸۹) را نیز پشت سر گذاشته است که برای پرداخت هزینه دو پیتزا، افراد ۱۰ هزار بیت کوین جابه‌جا می‌کردند (این روز در تاریخ به‌عنوان روز پیتزای بیت کوین ثبت شده است).

عرضه کل بیت کوین ۲۱ میلیون عدد است. عرضه این ارز دیجیتال تغییر نخواهد کرد و همین مساله باعث بروز کمیابی برای آن می‌شود. از این مقدار، در حال حاضر حدود ۱۹ میلیون و ۳۰۰ هزار کوین بیت کوین در گردش بازار است. ارزش کل بازار بیت کوین که در حدود ۴۲ درصد از ارزش بازار ارز دیجیتال را تشکیل می‌دهد، حدود ۴۳۳ میلیارد و ۴۵۷ میلیون دلار است.  قیمت بیت کوین در ۱۵ اسفند ۲۲٬۴۶۳ دلار است.

قیمت بیت کوین چطور تعیین می‌شود؟

نحوه تعیین قیمت بیت کوین یکی از سوالات مهمی است که همیشه در ذهن کاربران حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد. به طور کلی، میزان عرضه و تقاضا مهم‌ترین عامل در تعیین قیمت بیت کوین است. علاوه‌بر این دو عامل، مواردی مانند قانون‌گذاری، هزینه استخراج بیت کوین، هاوینگ، اخبار، شبکه‌های اجتماعی، خرید مقدار زیادی بیت کوین توسط یک شرکت معروف مانند PayPal، رفتار نهنگ‌هایی که تعداد زیادی بیت کوین دارند و امثال این موارد، همه از عواملی هستند که می‌توانند روی کاهش یا افزایش قیمت بیت کوین تاثیر بگذارند.

البته باید این نکته را به یاد داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال هنوز بازار نوپایی است و با توجه به پایین بودن ارزش بازار آن نسبت به بازارهای مالی دیگر، ممکن است شاهد افزایش و کاهش شدید در قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال باشیم. این اتفاق ممکن است به‌خاطر بروز پدیده قوی سیاه (مانند کرونا یا اختلال در اینترنت) نیز رخ دهد.

برای خرید و فروش بیت کوین ، چند راه پیش رو دارید که تفاوتی با روش خرید و فروش دیگر رمزارزها ندارند.

• خرید و فروش  بیت کوین درصرافی متمرکز رمزارز
• خرید و فروش بیت کوین با استفاده از صرافی غیرمتمرکز (دکس‌)
• خرید بیت کوین از افراد مورد اعتماد

اگر قصد  خرید بیت کوین برای سرمایه‌گذاری دارید یا به‌عبارتی می‌خواهید با دید بلندمدت بیت کوین بخرید، کافیست از بهترین قیمت خرید و فروش بیت کوین در صرافی‌های متمرکز مطلع شوید؛ اما اگر به قصد ترید می‌خواهید اقدام به خرید و فروش کنید، باید  با مبانی ترید در بازار رمزارزها آشنا باشید و با رعایت تمام اصول لازم، خرید و یا فروش خود را انجام دهید.

برای استفاده از پلتفرم‌ها یا صرافی‌های غیرمتمرکز تنها نیاز است که یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری موجودی از سایر رمزارزها داشته باشید. پس از اتصال کیف‌پول‌تان به پلتفرم، باید رمزارزتان را با بیت کوین معاوضه کنید. برای فروختن بیت کوین نیز باید بیت‌کوینتان را با سایر ارزهای دیجیتال سواپ کنید. 

برای خرید از افراد مورد اعتماد نیز، لازم است فردی که قصد معامله با او را دارید، واقعا مورد اطمینان شما باشد و کوین‌ها و مبلغ مورد نظر را به کیف پول و یا حساب شما منتقل کند.

کیف پول بیت کوین چیست؟

برای نگهداری اسکناس‌هایتان از کیف پول استفاده می‌کنید اما چه راهکاری برای نگهداری بیت کوین وجود دارد؟ بیت کوین هم کیف پول مخصوص به خود را دارد؛ اما از آنجا که بیت کوین یک ارز دیجیتال است، بنابراین کیف پول بیت کوین نیز دیجیتالی است.

کیف پول‌های بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال محلی دارای یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی است که برای درک بهتر این دو، کارت‌های بانکی را مثال می‌زنیم. کلید عمومی مانند کد ۱۶ رقمی روی کارت و کلید خصوصی مانند رمز دوم و رمز کارتتان است. 

به طور کلی، دو نوع کیف پول برای نگهداری بیت کوین وجود دارد؛ کیف پول صرافی و کیف پول شخصی. به‌خاطر اینکه در کیف پول صرافی، کلید خصوصی در اختیار کاربر نیست، این گزینه را پیشنهاد نمی‌کنیم. در نوع دوم که با عنوان کیف پول غیرحضانتی نیز شناخته می‌شوند، کنترل کامل دارایی در اختیار کاربر است. این نوع مدل‌های مختلفی مانند نرم‌افزاری، سخت‌افزای و کاغذی دارد. اگر بخواهیم به‌صورت موردی بهترین کیف پول‌های بیت کوین را نام ببریم، می‌توانیم به سامورایی (نرم‌افزار – موبایل)، واسابی (نرم‌افزار – دسکتاپ) و لجر (سخت‌افزاری) اشاره کنیم.

آپدیت‌ها و هاردفورک‌های بیت کوین

از آنجا که بلاکچین بیتکوین یک شبکه متن باز و غیرمتمرکز است، مواقعی که بخشی از نودهای شبکه با به‌روزرسانی یا تغییر در پروتکل بیت کوین موافقت نکنند، این شبکه دو شاخه شده و دو زنجیره بلوکی مستقل از هم پدیدار خواهد شد. به این اتفاق، هاردفورک یا Hard fork می‌گویند.

البته این تغییر در پروتکل شبکه در مواقعی باعث بوجود آمدن شکاف در شبکه و ایجاد دو زنجیره بلوکی نخواهد شد که به آن Soft Fork می‌گویند. در تاریخ شبکه بلاک چین بیت کوین بروزرسانی‌هایی صورت گرفته که هاردفورکی در این شبکه رخ داده است. در بخش زیر مهمترین آنها را اشاره خواهیم کرد.

Bitcoin XT: بیت کوین اکس تی اولین هاردفورک در بیت کوین  بود که در سال ۲۰۱۴ رخ داد. این هارد فورک توسط مایک هرن (Mike Hearn) یکی از توسعه‌دهندگان مطرح بیت کوین صورت گرفت. در این هاردفورک اندازه بلاک بیت کوین ۸ برابر شد و سرعت انجام تراکنش در شبکه بیت کوین به عدد ۲۴ تراکنش در ثانیه رسید. این شبکه در ابتدا با ۱۰۰۰ نود کار خود را آغاز کرد، اما به تدریج تعداد آنها کاهش یافت و سرانجام پروژه با شکست همراه شد.

Bitcoin Classic: پس از شکست پروژه بیت کوین اکس تی، بسیاری از توسعه‌دهندگان اعتقاد داشتند که ایده افزایش سایز بلاک بیت کوین، ایده خوبی است. آنها در سال ۲۰۱۶ هاردفورک دیگری را در شبکه ایجاد کرده و نام شبکه جدید را بیتکوین کلاسیک گذاشتند.

سایز بلاک های بیت کوین در این شبکه به ۲ مگابایت افزایش یافت. این شبکه نیز کار خود را با ۲۰۰۰ نود آغاز کرد و در ابتدا مورد توجه قرار گرفت. هرچند این شبکه همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد، اما تعداد کاربران آن بسیار کاهش یافته است.

سگویت یا Segwit: سگویت بیت کوین منجر به شکاف در شبکه نشد و از این رو می‌توان آن را سافت فورک در شبکه بیت کوین در نظر گرفت. ایده این سافت فورک توسط Pieter Wuille در سال ۲۰۱۵ مطرح شد  و در سال ۲۰۱۷ برخی از نودهای شبکه بیت کوین آن را تایید کرده  و مورد استفاده قرار دادند.

بیت کوین کش: مهمترین هاردفورک در شبکه بیت کوین در سال ۲۰۱۷ رخ داد. بیت کوین کش حاصل این هارد فورک بزرگ و موفق در شبکه بیت کوین بود.

در این هاردفورک سایز بلاک شبکه بیت کوین به  ۸ مگابایت افزایش یافت. همچنین نودهای شبکه بیت کوین کش، بروزرسانی سگویت را نیز رد کرد و در این شبکه ویژگی سگویت مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

لایتنینگ: ایده شبکه لایتنینگ یا Lightning Network (به اختصار LN) در پاسخ به مشکلات مقیاس‌پذیری (سرعت و کارمزد) شبکه بیت کوین در قالب یک وایت پیپر در سال ۲۰۱۶ ارائه شد. کارمزد تراکنش‌های بیت کوین به تقاضای شبکه بستگی دارد. برای تراکنش‌های بزرگ، سرعت و هزینه بیت کوین قابل مقایسه یا برتر از گزینه‌های جایگزین است. اما در مورد پرداخت‌های خرد و روزمره چنین نیست. شبکه لایتنینگ با چنین هدفی متولد شد. 

لایتنینگ به جای ساخت پروتکل بلاکچینی جدید، یک راهکار لایه دوم است. این شبکه با راه‌اندازی یک کانال پرداخت خارج از زنجیره (Off Chain) بین دو طرف کار می‌کند که در آن تنها اولین و آخرین تراکنش در بلاکچین بیت کوین قرار می‌گیرد. 

تپ روت: تپ روت (Taproot) یک سافت فورک در شبکه بیت کوین است که حریم خصوصی تراکنش‌های پیچیده (استفاده از تایم لاک، تراکنش‌های چندامضایی و موارد دیگر) را بهبود می‌بخشد. در صورتی که ویژگی تپ روت روی بلاکچین بیت کوین اعمال شود، تفاوت بین تراکنش‌های معمولی با تراکنش‌های پیچیده وجود نخواهد داشت. از مزایای به‌روزرسانی تپ روت می‌توان به افزایش ظرفیت شبکه، کاهش حجم دیتای تراکنش‌ها، کاهش کارمزد و بهبود حریم خصوصی اشاره کرد.

چه چیزی بیت کوین را تهدید می‌کند؟

در این بخش به سراغ تهدیدهای بیت کوین و به مرور نظر افرادی که اعتقاد دارند بیت کوین نابود خواهد شد، می‌پردازیم. برای رمز ارز بیت کوین تهدیدهای فراوانی وجود دارد، شاید بتوان گفت در راس آن دولت‌ها هستند؛ اما تا به امروز دولت‌ها با وجود سنگ‌اندازی‌های پیاپی، موفق به شکست این تکنولوژی جدید نشده‌اند.

یکی از تهدیدهای همیشگی برای شبکه‌های بلاکچین و همینطور بیت کوین حمله ۵۱ درصدی یا ۵۱% Attack است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که گروهی از نودهای شبکه، بیش از ۵۰ درصد از توان محاسباتی شبکه بیت کوین را در اختیار بگیرند.

هزینه انجام چنین حمله‌ای عمدتا زیاد است و  بسیاری اعتقاد دارند که کسی حاضر به پرداخت آن نیست؛ زیرا پس از وقوع چنین حمله‌ای حتما شاهد ریزش قیمت بیت کوین خواهیم بود و در نتیجه این کار فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود. از طریق سایت کریپتو ۵۱ می‌توانید هزینه یک ساعت حمله ۵۱ درصد به شبکه‌های مبتنی بر گواه اثبات کار را مشاهده کنید. 

الگوریتم‌های رمزنگاری فعلی جهان بر مبنای سرعت پردازش کامپیوترهای فعلی، تقریبا غیرقابل هک هستند و امنیت بالایی دارد. اما تهدید سومی که در کمین بیت کوین نشسته، کامپیوتر کوانتومی و سرعت بالای پردازشش است.  پس از ورود کامپیوترهای کوانتومی، الگوریتم‌های رمزنگاری فعلی دیگر امنیت نداشته و به راحتی می‌توان از روی کلید عمومی، کلید خصوصی رمز ارزها را بدست آورد.

البته الگوریتم‌های آنتی‌کوانتوم نیز وجود دارد. اینجا جنگ میان دو تکنولوژی بوده و از این جهت نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اتفاقی خواهد افتاد. البته تنها حوزه بلاکچین و رمزارزها از این قضیه متضرر نمی‌شوند و خیلی از حوزه‌های فناوری دیگر نیز دستخوش تغییر خواهند شد.

خلاصه‌ای از مفاهیم بیت کوین

در جدول زیر خلاصه‌ای از ساده‌ترین و بنیادی‌ترین مفاهیم بیت کوین را با یکدیگر مرور می‌کنیم: