شبکه فانتوم (Fantom Network) در سال ۲۰۱۹ با هدف حل مشکل سه‌گانه بلاکچین یعنی امنیت، مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی و ایجاد تعادل میان این سه اصل متولد شد. فانتوم پلتفرمی غیرمتمرکز، بدون نیاز به مجوز و متن‌باز است که امکان توسعه قراردادهای هوشمند برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و توسعه دارایی‌های دیجیتال را فراهم می‌کند.
در این مقاله به این می‌پردازیم که شبکه فانتوم چیست، چطور کار می‌کند، چه خدماتی را ارائه می‌دهد، رمزارز FTM چیست و در ادامه نقشه راه، تیم توسعه‌دهنده و نحوه خرید، فروش و نگهداری رمزارز فانتوم را بررسی خواهیم کرد. با صرافی سیمیا همراه باشید.
فهرست محتوا
شبکه فانتوم چیست؟
مانند سایر جایگزین‌های اتریوم، فانتوم هم می‌خواهد مقیاس‌پذیری بیشتر و هزینه‌های کمتری را در مقایسه با اتریوم ارائه دهد. هسته مرکزی شبکه فانتوم، مکانیسم اجماع گواه اثبات سهام (PoS) است که از الگوریتم تحمل خطای بیزانس نامتقارن یا Asynchronous Byzantine Fault Tolerant (به‌اختصار aBFT) قدرت می‌گیرد.
ساختار aBFT به‌نحوی طراحی شده که در عین تامین امنیت، تراکنش‌ها را با بیشترین سرعت ممکن پردازش کند. در ادامه بیشتر درباره پروتکل اجماع شبکه Fantom توضیح خواهیم داد.
سازمان‌ها، کسب‌وکارها و افراد می‌توانند با استفاده از زیرساخت‌های شبکه Fantom اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را توسعه دهند یا رمزارزهای جدید را روانه بازار کریپتوکارنسی کنند. از ویژگی‌های Fantom Network می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
✅ سرعت: شبکه فانتوم، تراکنش‌ها را به‌صورت میانگین تنها در یک ثانیه پردازش و نهایی می‌کند.
✅ مقیاس‌پذیری: فانتوم قادر است که هزاران تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند.
✅ امنیت: مکانیسم اجماع فانتوم لاچسیس (Lachesis) نام دارد و به‌نحوی طراحی شده که امنیت فوق‌العاده‌ای را برای شبکه‌های همتابه‌همتا فراهم می‌کند. همچنین عملکرد شبکه فانتوم بر اساس نهایی‌سازی مطلق (Absolute Finality) است. یعنی بر خلاف شبکه‌هایی که تراکنش‌ها را بر اساس اصل نهایی‌سازی احتمالی (Probabilistic Finality) تایید می‌کنند، تراکنش‌های فانتوم برگشت نمی‌خورند.
✅ پشتیبانی از قراردادهای هوشمند: شبکه فانتوم کاملا با شبکه اتریوم سازگاری دارد و از قراردادهای هوشمند مستقر در این شبکه پشتیبانی می‌کند.
✅ عرضه الگوریتم اجماع به‌عنوان محصول: با استفاده از مکانیسم اجماع لاچسیس می‌توان هرگونه دفتر کل توزیعشده عمومی و خصوصی را با استفاده از ماشین مجازی اتریوم یا SDK پروتکل کازموس ساخت و راه‌اندازی کرد.
شبکه فانتوم Fantom چطور کار می‌کند؟
هر شبکه بلاکچینی اجزای مختلفی دارد؛ مکانسیم اجماع، لایه‌های شبکه و رمزارز بومی. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد می‌پردازیم.
الگوریتم اجماع شبکه فانتوم چیست؟
مکانسیم اجماع هسته اصلی شبکه‌های توزیعشده است. در یک محیط غیرمتمرکز که هیچ مرکز یا سازمانی تراکنش‌ها را غربال و تایید نمی‌کند، پروتکل اجماع موجب می‌شود که همه مشارکت‌کنندگان در شبکه به توافق برسند. فانتوم از پروتکل اجماعی تحت عنوان لاچسیس (Lachesis) استفاده می‌کند. لاچسیس از الگوریتم گراف غیر مدور هدایت‌شده یا Directed Acyclic Graph (به اختصار DAG) که مبتنی بر فناوری تحمل خطای بیزانس نامتقارن (aBFT) است، استفاده می‌کند.
فناوری تحمل خطای بیزانس نامتقارن، نودها را قادر می‌سازد که بلاک‌های حاوی تراکنش را بدون رعایت زمان‌بندی تایید کنند. در این روش تراکنش‌ها بسیار سریع‌تر تایید می‌شوند و امنیت و عدم تمرکز شبکه نیز به خطر نمی‌افتد. همچنین این امکان را فراهم می‌کند که با تایید یک تراکنش، آن تراکنش نهایی شود و دیگر نتوان آن را تغییر داد یا بازگشت زد. با استفاده از aBFT حتی در صورتی که اتصال میان برخی از نودها از بین برود هم توافق اتفاق خواهد افتاد.
شبکه‌های بلاکچینی همچون اتریوم، قابلیت همزمانی یا تقارن (Synchronous) دارند. یعنی تراکنش‌ها باید یکی یکی پردازش و وارد بلاک شوند. این شبکه‌ها از قانون بلندترین زنجیره تبعیت می‌کنند؛ یعنی هر زنجیره‌ای که بلاک‌های بیشتری داشته باشد، به‌عنوان زنجیره اصلی در نظر گرفته می‌شود. این امر موجب می‌شود که تراکنش‌های قدیمی در مقایسه با تراکنش‌های جدیدتر شانس بیشتری برای نهایی‌شدن داشته باشند. بنابراین این شبکه‌ها برای اطمینان از اینکه تراکنش می‌تواند به‌صورت دائمی بخشی از زنجیره بلاکچینی باشد، به چندین مرحله تایید نیاز دارند. در نتیجه شبکه‌های مبتنی بر BFT متقارن مکانسیم تایید کندتری نسبت به شبکه‌های aBFT دارند.
از جمله ویژگی‌های الگوریتم اجماع لاچسیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غیرهمزمانی (Asynchronous): نودها می‌توانند هر زمان که خواستند دستورات را پردازش کنند.
- بدون رهبر (Leaderless): هیچ شرکت‌کننده‌ای نقش ویژه‌ای را در شبکه ایجاد نمی‌کند و همه نودها نقش یکسانی دارند.
- تحمل خطای بیزانس (Byzantine Fault-Tolerant): با حضور یک سوم از نودهای خطاکار که رفتارهای مخربی دارند هم به کار خود ادامه می‌دهد.
- نهایی‌سازی (Finality): از خروجی این الگوریتم می‌توان به‌سرعت استفاده کرد. نیازی نیست که برای تایید بلاک‌ها صبر کنید. تراکنش‌ها در ۱ الی ۲ ثانیه تایید می‌شوند. نهایی‌سازی در فانتوم به معنای این است که تراکنش‌ها پس از تایید اولیه تغییر نمی‌کنند یا بازگشت زده نمی‌شوند. الگوریتم اجماع aBFT مانند Lachesis مدت زمان نهایی سازی کمتری دارد. چون از Absolute Finality یا نهایی‌سازی مطلق استفاده می‌کند. نهایی سازی مطلق به‌معنای این است که تراکنش به محض ورود به بلاک، نهایی و ثبت می‌شود.
- اپرا چین (Opera Chain): فانتوم قادر است تراکنش‌ها را ظرف ۱ الی ۲ ثانیه و TxFlow (در ادامه درباره این سرویس توضیح خواهیم داد) در کمتر از ۱ ثانیه پردازش و به‌صورت نهایی تایید کند.
شبکه فانتوم Fantom از چه لایه‌هایی تشکیل شده است؟
معماری شبکه فانتوم از ۳ لایه تشکیل شده است؛ لایه اصلی اپرا (Opera Core)، لایه افزار اپرا (Opera Ware) و لایه اپلیکیشن (Application). در ادامه به بررسی هر کدام از این ۳ لایه می‌پردازیم.
لایه اصلی اپرا
لایه زیرین شبکه است و مسئولیت حفظ اجماع میان نودها از طریق پروتکل لاچسیس را برعهده دارد. Opera را می‌توان شبکه اصلی فانتوم نیز نامید. یکی دیگر از وظایف این لایه ایجاد بلاک‌های جدید در زنجیره است. اپرا از تکنولوژی DAG برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند و نودها می‌توانند به‌صورت غیرهمزمان تراکنش‌های مختلف را پردازش کنند.
لایه افزار اپرا
Opera Ware Layer، لایه میانی پروتکل فانتوم است و طراحی شده تا عملیات‌های پلتفرم مانند ایجاد پاداش، پرداخت‌ها و نوشتن داده‌ها را اجرا کند.
لایه اپلیکیشن
بالاترین لایه در معماری شبکه، لایه اپلیکیشن اپرا است که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد که با استفاده از API عمومی و متن‌باز، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را در بستر لایه افزار اپرا ایجاد کنند.
امنیت Fantom Network چگونه تامین می‌شود؟
امنیت شبکه فانتوم توسط مکانسیم گواه اثبات سهام (Proof-of-Stake) تامین می‌شود. برخلاف گواه اثبات کار (Proof-of-Work) که در شبکه‌های بیت کوین و اتریوم استفاده می‌شود، گواه اثبات سهام از متمرکزسازی جلوگیری می‌کند. تلفیق گواه اثبات سهام و لاچسیس موجب می‌شود که تعداد نامحدودی نود بتوانند در شبکه مشارکت کرده و امنیت و تمرکززدایی را افزایش دهند.
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، فانتوم یک شبکه بدون نیاز به مجوز است و هر کسی می‌تواند به‌عنوان نود در آن فعالیت کند. شما می‌توانید به‌صورت نود تایید‌کننده (Validator Node) یا نود نماینده (Delegator Node) در شبکه فعالیت کنید. برای مشارکت به عنوان ولیدیتور باید حداقل ۱ میلیون رمزارز FTM (کوین بومی شبکه فانتوم) استیکینگ یا سپرده‌گذاری کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره استیکینگ فانتوم به این صفحه مراجعه کنید.
خدمات شبکه فانتوم چیست؟
شبکه بلاکچینی Fantom زیرساختی برای ایجاد محصولات بلاکچینی، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و میان‌افزارهای مختلف توسط توسعه‌دهندگان بلاکچینی است. در ادامه به معرفی سرویس‌های این پروتکل بلاکچینی می‌پردازیم.
ماشین مجازی فانتوم
ماشین مجازی فانتوم (FVM) یکی از جدیدترین نوآوری‌های این شبکه است. این سرویس به منظور جایگزینی ماشین مجازی اتریوم و افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها در شبکه طراحی شده است. این سرویس با زبان سالیدیتی و وایپر سازگاری کامل خواهد داشت. این ماشین مجازی از ترجمه پویا برای تبدیل کد به فرمت دستورالعمل استفاده می‌کند. این محصول هنوز در دست توسعه است.
اپرا چین
Opera chain یا شبکه اصلی فانتوم کاملا با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگاری دارد و از قراردادهای هوشمند نوشته‌شده به زبان سالیدیتی و وایپر پشتیبانی می‌کند. کلیه اسمارت کانترکت‌های اتریوم را می‌توانید در شبکه اپرا کامپایل و مستقر کنید. همچنین توسعه‌دهندگان می‌توانند از اپرا و مکانیسم اجماع فانتوم (aBFT) به عنوان لایه اصلی استفاده کرده و اپلیکیشن‌های جدید خود را بر پایه آن ایجاد کنند.
TxFlow
یک پروتکل میان افزار (Middleware) است. TxFlow همراه با الگوریتم‌های اجماع سنتی مانند Lachesis اجرا می‌شود و امنیت شبکه را تضمین می‌کند. پروتکل TxFlow می‌تواند مدت زمان تاخیر در فرآیند نهایی‌سازی تراکنش را به ۳ تا ۴ ثانیه کاهش دهد که برای اپلیکیشن‌های نیازمند تایید فوری تراکنش، بسیار ایده‌آل است.
کیف پول fWallet
کیف پول فانتوم ولت به‌عنوان یک وب اپلیکیشن پیش‌رونده یا Progressive Web App (به اختصار PWA) توسعه یافته که می‌تواند در سیستم‌عامل‌های ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و ios اجرا شود. از این کیف پول می‌توانید برای دریافت، ارسال و استیکینگ کوین FTM استفاده کنید.
محصولات دیفای در fWallet
شبکه فانتوم اولین زیرساخت برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مبتنی بر الگوریتم اجماع aBFT را ارائه می‌دهد. در کیف پول فانتوم (fWallet) شما می‌توانید از FTM برای ایجاد fUSD و دسترسی به ابزارهای دیفای استفاده کنید. همچنین می‌توانید fUSD را برای ترید دارایی‌های مصنوعی، وام‌دهی برای کسب درآمد و وام‌گیری توکن دارایی‌های مصنوعی استفاده کنید. این کیف پول ابزارهای دیفای زیر را در اختیار شما قرار می‌دهد:
fMint
دروازه ورود به امور مالی غیرمتمرکز در شبکه فانتوم است. با استفاده از این ابزار می‌توانید کوین FTM را به fUSD تبدیل کنید. fUSD استیبل کوینی است که به نسبت یک به یک با دلار آمریکا معادل‌سازی شده است.
fSwap
با استفاده از fSwap می‌توانید دارایی‌های مصنوعی را به‌صورت مستقیم خرید و فروش کرده و با FTM یا fUSD می‌توانید ۱۷۶ رمزارز خارج از شبکه فانتوم از جمله بیت کوین و اتریوم را معامله کنید.
fLend
اف لند ابزاری است که در آن می‌توانید FTM و fUSDهای خود را در استخر نقدینگی واریز کرده و سود کسب کنید. همچنین می‌توانید fUSDهای خود را به‌عنوان وثیقه در fLend قرار داده و دارایی‌های مصنوعی را قرض بگیرید و آن‌ها را در fSwap ترید کنید.
فانتوم سیف
Fantom Safe یک کیف پول متن باز مبتنی بر شبکه فانتوم است که به شما امکان مدیریت دارایی‌ها به شیوه چندامضایی را می‌دهد. می‌توانید برای مدیریت سرمایه تیم از آن استفاده کنید. این کیف پول از FTM و توکن‌های ERC20 مبتنی بر شبکه فانتوم پشتیبانی می‌کند.
ارز دیجیتال فانتوم چیست؟
FTM کوین بومی شبکه فانتوم است. این رمزارز علاوه‌بر شبکه فانتوم در بستر بلاکچین‌های اتریوم، بایننس اسمارت چین، BNB Chain، سولانا و سلو هم قرار دارد.
اما بیایید ببینیم کاربرد ارز دیجیتال شبکه فانتوم چیست؟ از کاربردهای توکن FTM می‌توان به استیکینگ توسط تاییدکنندگان و نمایندگان، پرداخت فی شبکه، مشارکت در فرآیندهای حاکمیتی و وثیقه‌گذاری در اپلیکیشن‌های دیفای مبتنی بر فانتوم اشاره کرد.
به گزارش صرافی سیمیا عرضه کل این رمزارز ۳,۱۷۵,۰۰۰,۰۰۰ واحد بوده که از این مقدار حدود ۲,۷۸۳,۶۵۱,۱۰۴.۶۵ واحد FTM در گردش است. رمزارز FTM در حال حاضر رتبه ۴۴ را در میان همه ارزهای دیجیتال دارد. ارزش کل بازار این کوین ۱,۲۸۲,۴۴۳,۸۳۷ دلار بوده و حجم معاملات ۲۴ ساعته آن در زمان نگارش مقاله ۴۱۸,۸۲۷,۵۴۷ دلار است. قیمت فانتوم در ۱۳ فرودین ۱۴۰۲ حدود ۰.۴۶ دلار است. کوین Fantom در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ با کمترین قیمت ۰.۰۰۱۹۰۲ دلار و در تاریخ ۶ آبان ۱۴۰۰ با بیشترین قیمت ۳.۴۶ دلار معامله شده است.
نقشه راه شبکه فانتوم
بنیاد فانتوم در ماه دسامبر ۲۰۱۹ شبکه تست (Testnet) فانتوم را راه‌اندازی و در دسامبر سال ۲۰۱۹ موفق به عرضه نسخه ۰.۱ شبکه اصلی اپرا شد. شبکه فانتوم به‌صورت رسمی و عمومی نقشه راه و اقدامات بعدی پروژه خود را ارائه نکرده است. پروژه فانتوم به‌روزرسانی‌های خود را از طریق پست‌های وبلاگی با عنوان آپدیت عمومی (General Update) منتشر می‌کند. آخرین پست آپدیت عمومی در تاریخ ۲۷ مارس ۲۰۲۳ است که در ادامه خلاصه‌ای از مهم‌ترین بخش‌های آن را مرور می‌کنیم:
۱۵ مارس ۲۰۲۳
طی رویداد ETHDubai، آندره کرونیه اطلاعاتی درباره ماشین مجازی اتریوم و سیستم جدید ذخیره‌سازی شبکه ارائه داد. این ارائه را می‌توانید در این ویدیو مشاهده کنید.
۲۳ مارس ۲۰۲۳
عرضه نسخه جدید کیف پول فانتوم (fWallet)
۲۵ مارس ۲۰۲۳
پروپوزال حاکمیتی جدیدی ارائه شد. در این پروپوزال طرح کاهش مبلغ استیکینگ ولیدیتورها به ۵۰ هزار، ۷۵ هزار و ۱۰۰ هزار FTM یا باقی ماندن در سطح کنونی به رای‌گیری گذاشته می‌شود.
معرفی تیم توسعه‌دهنده فانتوم Fantom
بنیان‌گذار شبکه فانتوم دکتر آن بیونگ یک (Ahn Byung Ik) است. او دکترای علوم کامپیوتر دارد و رییس انجمن تکنولوژی غذایی کره جنوبی است. دکتر آن به‌عنوان نویسنده در مجله فورچن فعالیت می‌کند و بارها نوشته‌های او در رسانه‌های تجاری مهم کره جنوبی چاپ شده است. او در حال حاضر ارتباطی با شبکه فانتوم ندارد.
مایکل کنگ (Michael Kong) اکنون مدیرعامل بنیاد فانتوم است. او پیش از فعالیت در Fantom هفت سال تجربه کار در حوزه بلاکچین به‌عنوان توسعه‌دهنده قرارداد هوشمند دارد. او علاوه‌بر سمت مدیریت اجرایی، مدیر ارشد اطلاعاتی فانتوم نیز هست. کنگ یکی از اولین دیکامپایلرهای زبان سالیدیتی را نوشته و یکی از اولین آشکارسازهای آسیب‌پذیری در قراردادهای هوشمند را هم کشف کرده است. طراح شبکه فانتوم آندره کرونیه (Andre Cronje) است که به‌عنوان توسعه‌دهنده پلتفرم یرن فایننس (Yearn.Finance) شناخته می‌شود.
کیف پول مناسب برای نگهداری رمزارز شبکه فانتوم چیست؟
شما می‌توانید FTM (کوین شبکه فانتوم) را در کیف‌های زیر ذخیره کنید:
- fWallet
- متامسک
- کیف پول سخت‌افزاری لجر
- کوین بیس والت
- تراست ولت
- اگزودوس
- مث والت
- کوین ۹۸
- xDEFI
- اتمیک ولت
رمزارز فانتوم را از کدام صرافی‌ها تهیه کنیم؟
توکن FTM را می‌توانید از صرافی‌های متمرکز بایننس، کوکوین، گیت (Gate.io)، هات بیت (Hotbit)، بیترکس (Bittrex) و Bitfinex بخرید. فانتوم در صرافی‌های غیرمتمرکزی همچون یونی سواپ (نسخه ۲ و ۳)، سوشی سواپ، پنکیک سواپ (ورژن ۲)، زیروایکس پروتکل (0x Protocol) و وان اینچ اکسچنج (1inch Exchange) نیز لیست شده است.
آخرین اخبار شبکه فانتوم (آپدیت فروردین ۱۴۰۲)
به گزارش سایت کوین دسک، بلاکچین فانتوم ابزارهای شرکت امنیتی را به پلتفرم خود افزوده است. این شرکت که ابزارهای امنیتی برای محافظت از تراکنش‌های کاربران را ارائه می‌کند، ادعا کرده که در دو سال گذشته بیش از ۱۲ میلیون مشکل را در ۱.۱۵ قرارداد هوشمند پیدا کرده است. فانتوم از محصول Scanner (ارزیابی قرارداد هوشمند و امتیازدهی به امنیت آن) و Shield (آنالیز کیف پول کاربر و لغو تاییدیه‌های خطرناک) این شرکت استفاده می‌کند. (۱۵ فروردین ۱۴۰۲)
پرسش و پاسخ (FAQ)
- شبکه فانتوم چیست؟
فانتوم (Fantom) شبکه‌ای بلاکچینی است که سرویس دفتر کل را برای کسب‌وکارها و اپلیکیشن‌های بلاکچینی ارائه می‌دهد. فانتوم در واقع یک پلتفرم قرارداد هوشمند غیرمتمرکز، بدون مجوز و متن‌باز است که برای رقابت با اتریوم پا به میدان گذاشته است. - ارز دیجیتال فانتوم چیست؟
کوین فانتوم که با نماد FTM شناخته می‌شود به‌منظور پرداخت کارمزد شبکه، استیکینگ، مشارکت در فرآیندهای حاکمیتی و تامین امنیت شبکه کاربرد دارد.
جمع‌بندی
شبکه فانتوم به دنبال حل معضلی است که به عنوان سه‌گانه بلاکچین (Blockchain Trilemma) شناخته می‌شود. امنیت، مقیاس‌پذیری (سرعت) و غیرمتمرکزسازی سه شرط اساسی برای ایجاد شبکه بلاکچینی کارآمد هستند. برآوردن این سه شرط به‌صورت همزمان بدون قربانی ساختن یکی از این اصول در ازای به‌دست آوردن دیگری ممکن نیست.
فانتوم از پروتکل نوین و منحصربه‌فرد لاچسیس برای ایجاد اجماع میان نودهای شبکه خود استفاده می‌کند. رمزارز بومی شبکه فانتوم FTM نامیده می‌شود از آن برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، پاداش‌دهی به نودها، مشارکت در حاکمیت شبکه، استیکینگ در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فانتوم استفاده می‌شود.
