تقریبا همه کاربران اینترنت برای ذخیرهسازی و پردازش داده بر سرویسهای متمرکز متکی هستند. این امر دو کاستی بزرگ دارد؛ کنترل کامل دادهها بر عهده کاربران نیست و تایید درستی و تمامیت دادهها دشوار است. شبکه فایل کوین (Filecoin) فضای ذخیرهسازی غیرمتمرکز و سرویس ابری غیرمتمرکز را در یک بازار آزاد و در مقیاس جهانی ارائه میکند.
تعداد پروژههایی که از فایل کوین استفاده میکنند از ۴۰ پروژه در ابتدای سال ۲۰۲۱ به بیش از ۳۳۰ پروژه افزایش داشته است. اما شبکه فایل کوین چیست و چطور کار میکند؟ با صرافی سیمیا همراه باشید تا علاوهبر این سوالات با تیم توسعهدهنده، نقشه راه، کوین FIL، سرمایهگذاران فایل کوین، همکاریها و نحوه خرید، فروش و کیف پولهای Filecoin آشنا شوید.
فهرست محتوا
شبکه فایل کوین چیست؟

فایل کوین (Filecoin) شبکهای برای توزیع فضای ذخیرهسازی در بستر بلاکچین است. ماینرهای فایل کوین ظرفیت ذخیرهسازی شبکه را فراهم کرده و با تولید اثبات رمزنگاری که صحت ارائه ظرفیت را تایید میکند، کوین فایل کوین FIL پاداش میگیرند.
بلاکچین فایل کوین به جز نگهداری دفتر کل تراکنشها و حسابهای فایل کوین، ماشین مجازی فایل کوین را هم پیادهسازی میکند. ماشین مجازی فایل کوین (Filecoin VM) یک ماشین وضعیت تکرارکننده است که انواع قراردادهای رمزنگاریشده، پرداختها و مکانیسمهای بازار را بین مشارکتکنندگان در شبکه اجرا میکند.
این قراردادها شامل تبادلات ذخیرهسازی (Storage Deals) هستند که در بخش بعدی بیشتر به آن خواهیم پرداخت. به سبب پیادهسازی توزیعشده ماشین مجازی، معاملات ذخیرهسازی و سایر مکانیزمهای قرارداد که روی زنجیره ثبت شدهاند بدون نیاز به تعامل از سمت طرفین (مانند کاربری که درخواست ذخیره سازی را داده) به طور مرتب پردازش میشوند.
فایل کوین یک کوین بومی دارد. بلاکچین فایل کوین تراکنشهای ارسال و دریافت FIL را ذخیره میکند. همراه با شواهد ارائهدهندگان ذخیرهسازی مبنی بر اینکه فایلهای خود را به درستی ذخیره میکنند.
یکی از محدودیتهای اصلی سیستم ذخیره سازی داده سنتی، سیستم آدرسدهی مبتنی بر مکان است. سرورهای متمرکز لیستی از مکانهای داده را نگه میدارند. به عنوان مثال، مسیر و نام فایلها را در یک ساختار داده در اختیار دارند. این آدرسهای اولیه همان URL هستند.
سرورها از این دایرکتوریها برای مکانیابی دادهها و بازیابی آنها استفاده میکنند. اطلاعات در مکانهای داده شده میتواند تغییر پیدا کند یا اینکه کاملا دوباره نویسی شود، بدون اینکه ردیابهای اصلاح روی سرورها موجود باشند. اما شبکههایی مثل فایل کوین چنین محدودیتهایی را ندارند.
در سیستمهای توزیع غیرمتمرکز داده مانند آنچه که در Filecoin اعمال شده است، انعطافپذیری بیشتری وجود دارد و دادهها در این سیستم مصون از تغییر هستند. ذخیره سازی داده سنتی محدودیتهای دیگری هم دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسییبپذیریهای سیستم: آسیبپذیری در این سیستمها شامل محدودیتهایی همچون اتصال شبکه و ترافیک بالا است.
- توزیع قدرت: تمرکز باعث تفاوتهای عظیمی در توزیع قدرت میشود که این میتواند منجر به سانسور شود.
- تحمل خطا: بدون چیدمان تحمل خطا و سرورهای پشتیبان در صورت آسیب به سختافزار، دادهها از دست میروند.
اما چه دادههایی را میتوان در شبکه فایل کوین ذخیره کرد؟ پاسخ این است که هر نوع داده؛ از ویدیو و پادکست گرفته تا آرشیو دوربینهای مداربسته و فایلهای شخصی و سازمانی را میتوان با کمک فایل کوین ذخیرهسازی کرد.
شبکه فایل کوین Filecoin چطور کار میکند؟

فایل کوین در بستر IPFS ساخته شده است که به عنوان یک فضای ذخیرهسازی غیرمتمرکز و لایه اشتراکگذاری سرویسدهی میکند. اگرچه برخی از افراد از این دو به جای یکدیگر استفاده میکنند، اما تفاوت مهمی بین این دو وجود دارد. IPFS نیز از یک شبکه همتابههمتای جهانی استفاده میکند و به کاربران میگوید که دادههای آنها کجا ذخیره شدهاند. اما برخلاف فایل کوین، IPFS فاقد مکانیزم اقتصادی برای انگیزهبخشی به نودها است. بنابراین فایل کوین میتواند ایده IPFS را تکمیل کند.
شبکه فایل کوین از نودهای توزیعشده تشکیل شده و هر کدام به نحو متفاوتی در شبکه فعالیت میکنند. نودها یا کلاینتهای فایل کوین، همتایانی هستند که بلاکچین فایل کوین را همگامسازی کرده و پیام هر بلاک را تایید میکنند. ارتباط میان نودها، شناسایی سایر نودها، انتقال داده از طریق یک سری کانال امن صورت میگیرد.
نودهای فایل کوین Filecoin پیامهای مختلفی در شبکه منتشر میکنند. برای مثال یک کلاینت برای انتقال کوین فایل از یک آدرس به دیگری، یک پیام خاص را منتشر میکند. گرهها همچنین میتوانند درخواست ذخیرهسازی یا بازیابی را به شبکه اعلام کرده و در حین اجرا، هزینه آن را بپردازند.
اجرای نود فایل کوین یک کار سطح پایین بوده که ملزم به اجرای ۲۴ ساعته برنامه است. چندین پیادهسازی نود فایل کوین وجود دارد که لوتوس در حال حاضر پیشرفتهترین آنها است.
چندین نود در شبکه فایل کوین وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
نودهای ذخیرهسازی (Storage Providers)
فراهمکنندگان فضای ذخیرهسازی یا نودهای ذخیرهسازی (Storage Providers)، با اجرای انواع تبادلات (Deals) و الحاق بلاکهای جدید به زنجیره (هر ۳۰ ثانیه) به شبکه سرویسدهی میکنند. آنها در ازای این کار کوین FIL پاداش میگیرند.
اجرای نود ذخیرهسازی یک کار سطح بالا و فنی است که به تجهیزات قوی نیاز دارد. ماینر لوتوس پیشرفتهترین ارائهدهنده ذخیرهسازی تا به امروز است.
این نوع نودها برای کسانی که پلتفرم های Storj و Sia را میشناسند آشنا هستند. با استفاده از این پلتفرمها هرکسی میتواند فضای ذخیره سازی اضافه در رایانه خود را اجاره دهد. فایل کوین از این فضای اضافی برای ذخیرهسازی فایلهای کاربران خود استفاده میکند.
نودهای ارائهدهنده بازیابی (Retrieval Providers)
مسئول ارائه مسیر سریع برای بازیابی فایلها هستند. این نودها در ازای بازیابی فایل، پاداش دریافت میکنند. این نودها باید نزدیک نودهای ذخیره کننده در شبکه قرار بگیرند. هرچند، نودهای بازیابی به پهنای باند زیاد و تاخیر یا Latency کم نیاز دارند. به نودهای بازیابی هنگامی هزینه پرداخت میشود که در خصوص ایجاد و بازیابی فایل برای کاربر، سریعترین نود باشند. این موضوع بدان معنا است که موفق ترین نودهای بازیابی بر بستر اینترنت پرسرعت و در مراکز پرجمعیت عمل خواهند کرد که نودهای بسیار زیادی به صورت همزمان فعالیت دارند.
تبادلات (Deals)
دو نوع تبادل در فایل کوین جریان دارد: تبادل فضای ذخیرهسازی و تبادل بازیابی.
تبادل ذخیرهسازی توافقی میان کلاینتها و ارائهکنندگان برای ذخیره داده در شبکه است. همین که یک تبادل آغاز میشود و ارائهکنندگان دادهها را برای ذخیره دریافت میکنند، به طور مکرر به زنجیره ثابت میکنند که همچنان دادهها را طبق توافق ذخیره کرده تا پاداش دریافت کنند. در غیر این صورت، ارائهدهنده جریمه میشود و پاداش خود را از دست میدهد.
تبادل بازیابی توافقی میان کلاینتها و ارائهکنندگان بازیابی است (که میتوانند نود ارائه کننده فضای ذخیرهسازی باشند یا نباشند) که برای استخراج دادههایی که در شبکه ذخیره میشوند، صورت میگیرد.
برخلاف تبادل ذخیرهسازی ،این تبادلات به صورت آفچین (برون زنجیرهای) و توسط کانالهای پرداخت انجام میشوند.
همانطور که بالاتر گفته شد، فراهمکنندگان داده باید ثابت کنند که دادهها را طبق شرایط خاصی تبادل میکنند. این بدان معناست که:
- آنها باید تمام دادههای ارسال شده توسط کلاینت را ذخیره کنند.
- باید در تمام طول مدت معامله آن را ذخیره کنند.
الگوریتمهای اجماع شبکه Filecoin
شبکه فایل کوین برای بررسی صحت تبادل داده از اثبات رمزنگاری استفاده میکند. این شبکه اثبات تکرار یا Proof Of Replication (بهاختصار PoRep) را به کار میبرد.
طی روند اثبات، نودهای ارائهدهنده اثبات میکنند که تمام دادهها را دریافت کردهاند و آنها را به شیوهای منحصربهفرد کدگذاری کردهاند و هیچ نود ارائهدهنده دیگری نمیتواند آن را تکرار کند.
پس از آغاز تبادل و در طول آن، ارائهدهنده فضای ذخیرهسازی از الگوریتم اثبات فضازمان یا Proof of Spacetime (به اختصار PoSt) برای اثبات این امر که همچنان دادههای مرتبط با یک تبادل خاص را ذخیره میکند، استفاده میکند.
در PoSt بخشهای تصادفی از دادههای ذخیرهشده انتخاب میشوند و نودهای ذخیرهکننده باید ذخیرهسازی آنها را اثبات کنند. کلاینتهای فایل کوین و سایر ذخیرهکنندگان بهطور مدام تایید میکنند که اثباتهای موجود در هر بلاک معتبر هستند.
نقاط ضعف و قوت Filecoin

Filecoin دارای مزایای زیادی نسبت به راه حلهای ذخیره سازی متمرکز داده است. آنها عبارتند از:
- هزینه : با ایجاد یک بازار آزاد بزرگتر برای ذخیره سازی دادهها، هزینهها کاهش مییابد
- مقیاس : گردآوری میلیونها رایانه در سراسر جهان یک شبکه ذخیره سازی عظیم ایجاد میکند
- صرفهجویی : فایل کوین به جای ساخت رایانههای ذخیره سازی جدید، از منابع موجود استفاده میکند
- امنیت : در حالی که Dropbox و iCloud هک شدهاند، حمله به یک شبکه غیرمتمرکز سختتر و هزینهبر است.
اما این شبکه دارای یک مشکل اساسی است :
- سرعت : به جای دسترسی به یک سرور، باید به چندین سرور دسترسی پیدا کند تا در صورت لزوم اسناد را با هم جمع کند. این امر به آنلاین بودن سرورها و سرعت اینترنت بستگی دارد
رمزارز فایل کوین چیست؟
کوین بومی شبکه فایل کوین با نماد FIL شناخته میشود. هولدرهای این رمزارز میتوانند از آن برای مشارکت و تراکنش در شبکه فایل کوین استفاده کنند. کاربران در ازای ذخیره، توزیع و بازیابی دادهها به ماینرهای شبکه کوین فایل را پرداخت میکنند. فراهمکنندگان فضای ذخیرهسازی (نودهای ذخیرهکننده داده) هم فایل را در شبکه استیک یا سپردهگذاری میکنند تا حداقل سطح ضمانت در ازای سرویسدهی را ارائه کنند.
به گزارش میهن بلاکچین در زمان نگارش این مقاله قیمت فایل کوین ۹.۴ دلار و ارزش بازار آن حدود ۲.۳ میلیارد دلار است؛ از این حیث بین تمام ارزهای دیجیتال در رتبه ۳۲ قرار گرفته است. بالاترین قیمت FIL در ۱۲ فروردین ۱۴۰۰ حدود ۲۳۷ دلار و پایینترین قیمت آن در ۲۸ خرداد ۱۴۰۱ حدود ۴.۸ دلار ثبت شده است.
عرضه اولین توکن های فایل کوین به اسم FIL
عرضه اولین توکنهای فایل کوین بزرگترین ICO تاریخ بوده است و طی آن حدود ۲۵۷ میلیون دلار سرمایه جذب شد. مجموع پیش فروش و ICO، ده درصد کل توکن ها را ارائه میدهد.
این ICO فقط برای سرمایه گذاران معتبر و طبق اعلام قانونگذاران آمریکا در دسترس بود. عملا این موضوع بدان معنا است که شرکت کنندگان این ICO افرادی با درآمد بیش از ۲۰۰ هزار دلار یا شبکههایی به ارزش بیش از یک میلیون دلار بودند. فایل کوین با ICO خود در صدد مطابقت با قوانین و استانداردهای موجود بود.
هرچند بسیاری از اعضای جامعه با تصمیم مبنی بر حذف خرده سرمایه گذاران، ناامید شدند. سرمایه گذاران میتوانستند انتخاب کنند که توکنهای خود را برای دورههای زمانی مختلف سرمایه گذاری کنند تا از تخفیف خرید اولیه برخوردار شوند.
در پاییز سال ۲۰۲۰، ۴۰۰ ماینر در مرحله آزمایشی به نام “مسابقه فضایی” شرکت کردند و ظرفیت داده شبکه Filecoin را بیش از ۳۲۵ پبی بایت (Pebibyte) افزایش دادند. تقریبا ۳.۵ میلیون توکن FIL برای شرکتکنندگان در مسابقه فضایی عرضه شد. میزان کل توکنهای FIL که قرار است به وجود آید ۲ میلیارد است و تابه حال نزدیک به ۴۵ میلیون توکن آن ماین شده و وارد گردش شده است.
تخصیص ارز دیجیتال FIL

۳۰ درصد توکن های اختصاص داده شده در بلاک جنسیس ایجاد و توزیع شدند که از این مقدار ۱۵ درصد به تیم توسعه دهنده، ۱۰ درصد به سرمایهگذاران و ۵ درصد به بنیاد فایل کوین اختصاص داده شده است. ۱۵ درصد توکن های اختصاص داده شده به تیم توسعه دهنده و ۵ درصد توکن متعلق به بنیاد فایل کوین تقریبا مقدار زیادی است. مخصوصا اگر مقدار هنگفت سرمایه جذب شده را مد نظر قرار دهیم. ۷۰ درصد باقی مانده برای پاداش ماینینگ ذخیره میشود.
نقشه راه فایل کوین
توسعهدهندگان پیش از اجرای ICO نقشه راهی گسترده برای سال ۲۰۱۷ منتشر کردند. با این حال، آنها هنوز نقشه راه مشابهی را برای سال ۲۰۲۰ آن منتشر نکردهاند. تیم پروتکل لبز (Protocol Labs) در سال ۲۰۱۷ پیشگام ICO پروژه بودند. اما ICO پروژه همراه با TestNet آن دچار تاخیر شد و در ۱۵ اکتبر سال ۲۰۲۰ سرانجام این پروژه به صورت رسمی اجرا شد. در ادامه برخی از اقدامات و رویدادهای مهم توسعه فایل کوین را مرور میکنیم.
سال ۲۰۱۹
- بازگشایی شبکه توسعه (Devnet) برای توسعهدهندگان و ماینرها
- راهاندازی شبکه آزمایشی داخلی (Internal Testnet)
- راهاندازی نسخه آلفای شبکه (Alphanet)
- فاز اول شبکه آزمایشی عمومی (آزمایش و تجربه استفاده از ابزارهای ماینینگ، امکان ساخت برنامههای کاربردی مبتنی بر فایل کوین)
سال ۲۰۲۰
- فاز دوم شبکه آزمایشی عمومی
- ایجاد انگیزه مالی در شبکه آزمایشی
- راهاندازی شبکه اصلی
سال ۲۰۲۱
- افزایش نودهای ذخیرهکننده تا ۳۶۰۰ سرور
- طراحی و عرضه پروتکلهای ونوس (Venus) و فارست (Forest)
- راهاندازی ماشین مجازی فایل کوین
سال ۲۰۲۲
- مقیاسپذیری فایل کوین با معرفی الگوریتم اثبات بازگشت (Recursive Proof)
- توسعه بازار بازیابی فایل کوین
- وامدهی به نودهای ذخیرهکننده
- پرداخت هزینه ذخیرهسازی با توکنهای متنوع
- پلتفرم ذخیرهسازی حریم خصوصی
آشنایی با تیم توسعهدهنده پروژه فایل کوین

برخلاف اکثر پروژههای بلاکچینی، فایل کوین توسط گروهی از متخصصین مستقل توسعه نیافته است. در عوض توسط یک شرکت آمریکایی به نام پروتکل لبز (Protocol Labs) راهاندازی شده است. پروتکل لبز در سال ۲۰۱۴ توسط خوان بنت (Juan Benet) تاسیس شد و پیش از آغاز پروژه فایل کوین بر ایجاد فناوری زیرساخت اینترنتی متمرکز بود.
یکی از شناخته شدهترین و پرکاربردترین اختراعات آن سیستم فایل بین سیارهای یا IPFS است. خوان بنت فارغالتحصیل رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه استنفورد است. او پیش از تاسیس پروتکل لبز، پروژههای Loki Studios و Athena را بنا نهاده است
پروتکل لبز به جز IPFS تیم مسئول پروژه هایی نظیر libp2p، IPLD، مالتی فرمتز (Multiformats) و کوین لیست (CoinList) است.
از سایر اعضای بنیاد پروتکل لبز میتوان به افراد زیر اشاره کرد:
آلان راسیل (Alan Ransil) محقق سیستمهای مهندسی در پروتکل لبز است. او فارغالتحصیل دانشگاههای استنفورد و MIT است. او پس از اتمام تحصیل به عنوان پژوهشگر در موسسه ابتکار انرژی MIT مشغول به کار شد. پس از آن به عنوان محقق به تیم فایل کوین پیوست و هماکنون به عنوان سرپرست پروژه سبز فایل کوین فعالیت میکند.
کریس بروکوم (Chris Brocoum) سرپرست امور مالی پروتکل لبز است. او مدرک اقتصاد از دانشگاه MIT و MBA خود را از دانشگاههای برکلی کالیفرنیا و کلمبیا دریافت کرده است. او چندین سال به عنوان مدیر مالی و سرپرست کسبوکار در شرکتهای مختلف فعالیت کرده است.
مولی مکینلی (Molly Mackinlay) مدیر محصول پروتکل لبز است. او مدرک کارشناسی و ارشد خود را در رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه استنفورد دریافت کرده است. پس از آن حدود ۶ سال در گوگل مشغول به کار بوده است.
معرفی سرمایهگذاران شبکه فایل کوین
فایل کوین موفق به جذب ۲۵۸.۳ میلیون دلار طی ۷ دوره جذب سرمایه از نهادها و افراد زیر شده است:
لئون هیلمن (Leon Hilmann)
کریگ بلوم (Craig Bloem)
Lombardstreet Ventures
Simulation Ventures
Alumni Ventures
Placeholder
The Ark Fund
A16z Crypto
Zk Capital
Pantera Capital
Digital Currency Group
Galaxy Digital
Blockchain Capital
سم آلتمن (Sam Altman)
فرد ارسام (Fred Ehrsam)
جیسون وایت میر (Jason Whitemire)
ملتم دمیرروز (Meltem Demirors)
بررسی همکاریها و شرکای پروژه فایل کوین
چین لینک در ۲۴ مارس ۲۰۲۱ شروع همکاری خود با فایل کوین را اعلام کرد. چین لینک یک راهکار بهینه اوراکل است که امکان انتقال داده خودکار بین قراردادهای هوشمند و سیستمهای خارج از زنجیره را فراهم میکند. از موارد این همکاری میتوان به پرداخت بیمه ماینر فایل کوین اشاره کرد. اوراکلهای فایل کوین میتوانند وضعیت فعلی ماینرهای فایل کوین را رصد کرده و در صورتی که آفلاین بودن یا عدم بازیابی دادهها یک هشدار به قرارداد هوشمند بیمه در بلاکچین صادر میشود.
فایل کوین همچنین با لایوپییر (Livepeer) در استخراج مشترک همکاری کرده است. در نتیجه این همکاری ماینرهای فایل کوین قادرند علاوهبر فعالیت در شبکه فایل کوین دادههای ویدیویی پلتفرم لایوپییر را هم ذخیره کنند. لایوپییر پلتفرمی است که زیرساخت لازم برای تدبیل فرمت و تغییر حجم وییو را فراهم میکند.
رمزارز FIL را از کدام صرافیها بخریم؟
از بزرگترین بازارهای متمرکز برای خرید و فروش فایل کوین میتوان به بایننس، گیت، کوین بیس، کوکوین، بیتفینکس، کراکن و جمینای اشاره کرد. صرافیهای غیرمتمرکز برای خرید توکن FIL در بستر شبکه بایننس اسمارت چین هم صرافی پنکیک سواپ و ApeSwap هستند.
نحوه ذخیره سازی توکن FIL

در حال حاضر میتوانید از کیفپول موبایل imToken و کیف پول تحت وب Filfox Wallet برای ذخیره رمزارز FIL استفاده کنید. از سایر کیف پولهای سازگار با کوین فایل کوین باید به موارد زیر اشاره کرد:
- فایل اسنپ متامسک (FilSnap MetaMask) – این سیستم در حال حاضر در مرحله بتا قرار دارد.
- فایل ولت (FilWallet) – مناسب برای سیستمعاملهای اندروید و IOS.
- فاکس ولت (FoxWallet) – کیف پول موبایلی
- گلیف ول ولت (Glif web wallet) – قابل ادغام با کیف پول لجر
- مث ولت (MathWallet) – کیف پول سازگار با موبایل و وب
- تراست ولت (Trust wallet)
- کیف پول سختافزاری لجر
پرسش و پاسخ (FAQ)
- فایل کوین چیست؟
فایل کوین (Filecoin) شبکهای از کامپیوترهای توزیعشده است که امکان ذخیره فایل را به صورت غیرمتمرکز فراهم میکند. - استخراج فایل کوین چگونه است؟
استخراج فایل کوین روشی برای کسب درآمد از شبکه Filecoin است و طی آن نودهای ذخیرهکننده داده، فایلهای کاربران را ذخیره کرده و بلاکهای جدید به شبکه میافزایند و در ازای آن پاداش دریافت میکنند. - ارز دیجیتال فایل کوین چیست؟
رمزارز فایل (FIL) کوین بومی شبکه فایل کوین است که برای پرداخت کارمزد تراکنش و پاداشدهی به نودهای شبکه فایل کوین استفاده میشود. - چطور میتوان در شبکه فایل کوین داده ذخیره کرد؟
برای تعامل با فایل کوین، آپلود و دانلود فایل، اجاره فضای ذخیرهسازی و بررسی صحت ذخیرهسازی دادهها باید از رابط کاربری لوتوس (Lotus) استفاده کنید.
جمعبندی
فایل کوین یک شبکه همتابههمتا برای ذخیره فایل است. یک مکانیسم اقتصادی تشویقی برای اطمینان از صحت ذخیرهسازی دادهها در آن تعبیه شده است. در فایل کوین، کاربران به فراهمکنندگان فضای ذخیرهسازی (storage providers) بابت ذخیره فایلهای خود پاداش میدهند. ارائهدهندگان فضای ذخیرهسازی کامپیوترهایی مسئول ذخیره فایل و اثبات ذخیره هستند.
فایل کوین در واقع نسخه غیرمتمرکز و توزیعشده سرویس مایکروسافت وب سرویس است که به طور منظم در دسترس بودن و یکپارچگی دادهها را تایید میکند. هدف فایل کوین ارائه زیرساختی برای فشردهسازی دادههای وب.۳ از طریق ذخیرهسازی قابل تایید و بازیابی محتوا در بستر بلاکچین است.