پرایوسی کوین چیست؟

پرایوسی کوین ها یا کوین‌های حریم شخصی یکی از بحث برانگیزترین گروه‌ها در ارزهای دیجیتال هستند. این دسته از رمزارزها آزادی مالی بیشتری نسبت به دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین به کاربران خود می‌دهند. از طرف دیگر ارزهای محرمانه برای مخالفان خود که بعضا برخی از کاربران یا نهادهای دولتی هستند، چالش‌هایی را به‌همراه دارد؛ زیرا ردیابی این کوین‌ها در حال حاضر غیر ممکن است. در این مقاله به بررسی سکه‌های حریم خصوصی خواهیم پرداخت و با صحبت درباره موضوعاتی مانند ویژگی پرایوسی کوین‌ها، دلایل به‌وجود آمدن و نحوه کارکرد آن‌ها، به سوال پرایوسی کوین چیست، بهتر پاسخ دهیم.

پرایوسی کوین یا کوین حریم خصوصی چیست؟

ارزهای دیجیتال به‌طور پیش‌فرض ناشناس هستند اما لزوما تمام آن‌ها دارای حریم خصوصی نبوده و به اصطلاح یک پرایوسی کوین نیستند. کوین‌های حریم خصوصی آن دسته از رمزارزهایی هستند که با استفاده از روش‌های والگوریتم‌های مختلف، اطلاعات کاربرانشان را در برابر افشای عمومی محافظت می‌کنند. 

رمز ارزهایی مانند بیت کوین که بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند، از آنجایی که اطلاعات تراکنش‌هایشان مانند آدرس فرستنده، گیرنده و مقدار جابه‌جا شده در دفتر کل توزیع شده منتشر می‌شود، قابلیت ردیابی دارند؛ زیرا هر فردی می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد.

از طرف دیگر به دلیل اینکه تراکنش این نوع از ارزهای دیجیتال به صورت همتا به همتا صورت می‌گیرد، با کمی صرف زمان می‌توان به مالکیت هر آدرس پی برد. اگر تراکنش‌ها از یک صرافی متمرکز انجام شده باشد که کار اندکی راحت‌تر می‌شود؛ زیرا کاربران صرافی‌های متمرکز با احراز هویتی که انجام می‌دهند، اطلاعات خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهند. بنابراین هرچند این ردیابی کار بسیار سخت و زمان بری است، اما غیرممکن نیست. 

پرایوسی کوین‌ها مانند بیت کوین از دفتر کل استفاده می‌کنند؛ اما برخلاف آن، آدرس فرستنده و گیرنده و بعضا مقدار جابه‌جا شده به‌صورت عمومی نشان داده نمی‌شود‍؛ بنابراین نمی‌توان تراکنشی را به کاربر خاصی نسبت داد و عملا ردیابی تراکنش‌ها غیرممکن می‌شود.

پرایوسی کوین‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. گروهی که به صورت پیش‌فرض حریم خصوصی را حفظ می‌کنند و اطلاعات کاربران را نمایش نمی‌دهند مانند مونرو و دسته دیگر که این امکان را برای کاربرانشان فراهم کرده‌اند که با انتخاب خودشان اطلاعات آن‌ها پنهان یا آشکار باشد. کوین زی‌کش (Zcash) در دسته دوم قرار می‌گیرد.

عده‌ای معتقدند وجود پرایوسی کوین‌ها باعث بروز تخلفات و افزایش جرایم مالی مانند پول‌شویی می‌شود و نیازی به این حد از پنهان‌سازی نیست. دیدگاه‌های مختلفی در جواب این ایراد وارد شده وجود دارد. گروهی بر این باورند که مسائل مالی مانند موجودی و میزان دارایی افراد یک مساله شخصی است و باید در هر حالتی حفظ شود؛ بنابراین نباید فضایی فراهم باشد که بتوان به راحتی سرمایه افراد یا فعالیت‌های مالی آن‌ها را رصد کرد. گروهی دیگر این‌گونه مخالف خود را بیان می‌کنند که هر فردی باید بتواند هر گونه که می‌خواهد در بازار رمز ارزها فعالیت کند و نباید آزادی عمل کاربران را محدود ساخت.

چرا پرایوسی کوین ها به‌وجود آمده‌اند؟

مانند بسیاری از آلتکوین‌های دیگر، پرایوسی کوین‌ها نیز برای پاسخ‌گویی به کاستی‌هایی که در طراحی بیت کوین وجود داشت، پدید آمدند. در چند سال اول، کاربران اینگونه فکر می‌کردند که معاملات بیت کوین کاملا ناشناس است؛ زیرا آن را با شیوه پرداخت سنتی مقایسه می‌کردند و می‌دیدند که نیازی نیست با هویت رسمی یا واقعی به معامله بیت کوین بپردازند.

از آنجایی که بلاکچین بیت کوین به‌صورت دائمی و عمومی هر تراکنشی را ذخیره می‌کند، از نظر فنی امکان شناسایی، پیگیری و ایجاد ارتباط میان تراکنش‌ها و افراد و سازمان‌ها وجود دارد.

با گسترش و پیشرفت تکنولوژی بلاک چین، شرکت‌های تجزیه و تحلیل مانند چین آنالیسیس (Chainalysis) به روی کار آمدند و دقیقا همین کار یعنی رصد تراکنش‌ها را انجام می‌دهند. تابه‌حال موارد مختلفی وجود داشته که نهادها و مراجع قضایی در کشورهای مختلف از اطلاعات این موسسات برای تحقیقات خود استفاده کرده‌اند.

اولین پرایوسی کوین‌ها اندکی پس از حذف بازار اصلی دارک وب (Dark-Web) یعنی سلیک رود (Silk Road) در سال ۲۰۱۳ توسط FBI، پدیدار شدند. تنها روش پرداخت مورد قبول در این بازار، بیت کوین بود و بیشتر کالاها و خدمات مبادله شده در آن غیرقانونی به‌حساب می‌آمد. مراجع مربوطه با استفاده از تجزیه‌وتحلیل تراکنش‌های بیت کوین، توانستند پرونده‌ای علیه متهمان و مظنونان دارک وب ایجاد کنند. این اتفاق و محاکمه باعث شد بحث‌هایی پیرامون ایجاد رمزارزهای غیرقابل ردیابی راه بیفتد و سال‌ بعد دو ارز دش و مونرو راه‌اندازی شدند.

مفهوم تعویض‌پذیری در پرایوسی کوین ها چه معنایی دارد؟

معاوضه‌پذیری یکی از خصیصه‌های ضروری در پول است و به این معنا است که یک واحد از یک پول می‌تواند با واحد دیگری معاوضه شود بدون اینکه کسی از این تغییر ضرر کند. به‌عنوان مثال اگر شما برای یک کالای ۸۰ دلاری، یک اسکناس ۱۰۰ دلاری به فروشنده بدهید، برای او فرق نمی‌کند که دقیقا کدام اسکناس را به او داده‌اید. از طرفی نیز برای شما هم فرق نمی کند که او باقی‌مانده پول شما را یک اسکناس ۲۰ دلاری یا دو اسکناس ۱۰ دلاری برگرداند. 

زمانی که ما پول‌هایمان را خرج می‌کنیم، از گذشته هر کدام از آن‌ها بی‌خبریم یا بهتر بگوییم، برایمان اهمیت ندارد. در بیت کوین و ارزهای دیجیتال هر شخصی می‌تواند ببیند که کوین‌ها چه مسیری را طی کرده‌اند و به کدام بلاک‌ها تعلق دارند. برخی از کسب‌وکارها، صرافی‌ها یا سرویس‌های دیگر ممکن است در قبول کردن کوین‌های به اصطلاح آلوده ممانعت کنند.

برخی از کارشناسان بازار می‌گویند سرمایه‌گذارانی وجود دارند که حاضرند برای بیت‌کوین‌های تازه (Virgin Bitcoin) مبلغ ویژه‌ای بپردازند. در همین رابطه مدیرعامل صرافی هندی وزیر اکس (Wazirx) در توییتر خود نوشته است: 

سرمایه‌گذاران سازمانی و خریداران بزرگ، بیت کوین‌های تازه را ترجیح می‌دهند؛ زیرا هیچ شبهه‌ای در گذشته آن‌ها وجود ندارد.

این بخش برای درک بهتر نحوه عملکرد پرایوسی کوین‌ ها اهمیت دارد؛ زیرا یکی از اهداف آن‌ها این است که تا جای ممکن تعویض‌پذیر باشند.

موارد استفاده پرایوسی کوین ها

همان‌طور که اشاره کردیم پروتکل‌های افزایش حریم شخصی و پنهان کردن هویت کاربران به‌دنبال بیشتر شدن قابلیت معاوضه‌پذیری رمزارزها هستند. اگرچه این قابلیت برای هر نوع پولی خوب است؛ اما تنها دلیلی نیست که اشخاص بخواهند معاملات خود را از طریق کوین‌های حریم شخصی انجام دهند.

شاید با در نظر گرفتن موارد گفته شده، تنها استفاده‌ای که از این کوین‌ها در ذهن شما نقش ببندد،  استفاده در راه‌های غیرقانونی و دور زدن قانون باشد؛ اما باید بگوییم اینگونه نیست. حفظ حریم شخصی مهم‌ترین دلیل استفاده از پرایوسی کوین‌ها به‌حساب می‌آید.

از موارد استفاده دیگر می‌توان به حفظ اطلاعات مشتریان توسط کسب‌وکارها اشاره کرد. داشتن اطلاعات از رفتار مصرف‌کننده، یکی از با ارزش‌ترین داده‌های جهان است که هر کسب‌وکاری در تلاش است این اطلاعات را مخصوصا از رقبای خود، مخفی نگه دارد.

پرداخت‌های انسان دوستانه به مردم کشورهای دیگر که با ظلم یا تحریم‌های غیرمنطقی روبه‌رو هستند، یکی دیگر از کاربردهای پرایوسی کوین‌ها است.

برترین کوین‌های حریم خصوصی کدامند؟

در حال حاضر بیش از ۷۰ کوین حریم شخصی یا پرایوسی کوین در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد. هر کدام از این کوین‌ها از سازوکارهای مختلفی برای حفظ حریم شخصی خود استفاده می‌کنند. مونرو در صدر این گروه قرار دارد؛ زیرا با به‌کارگیری روش‌های مختلف بیشتری حریم شخصی را برای کاربرانش فراهم می‌کند. در ادامه به معرفی این کوین و چهار کوین برتر این بازار می‌پردازیم.

مونرو –  XMR

مونرو (Monero) یک ارز دیجیتال منبع باز و حریم خصوصی است که در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۰) راه‌اندازی شد. و به واسطه مشخصات منحصربه‌فرد خود، در فضای کریپتو به عنوان یک کوین جنجالی شناخته می‌شود. در استخراج مونرو سعی شده است که رویکردی منصفانه در پیش گرفته شود و همه از فرصت‌هایی برابر برخوردار باشند. توسعه‌دهندگان مونرو بعد از راه‌اندازی این ارز دیجیتال، هیچ سهمی برای خود برنداشته‌اند و با استفاده از مشارکت‌ها و حمایت جامعه اقدام به توسعه این ارز دیجیتال کرده‌اند.

قیمت مونرو در زمان نگارش این مقاله ۲۵۳ دلار است و این کوین با ارزش بازار ۴٬۵۷۱٬۲۳۴،۱۳۱ دلاری در رتبه ۳۶ بازار ارزهای دیجیتال و رتبه اول در میان پرایوسی کوین‌ها قرار دارد. این کوین را می توان در صرافی‌هایی مانند بایننس، هیوبی، کراکن و کوکوین خریدوفروش کرد و در کیف پول‌های لجر، ترزور، مث ولت، تراست ولت، سیف پل و GUI Wallet نگهداری کرد.

دش – DASH

دش (Dash) ارز دیجیتالی براساس کدهای پایه بیت کوین و لایت کوین است که بهبودها و تغییرات مختلفی در آن ایجاد شده و آن را از زمان شروع به کار آن در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲) متفاوت کرده است. این ارز دیجیتال به عنوان یک فورک از بیت کوین و لایت کوین آغاز به کار کرد.

قیمت DASH در زمان زمان نگارش این مقاله ۱۷۱ دلار است و با ارزش بازار ۱٬۷۷۱٬۰۹۱٬۳۶۲ دلاری در رتبه ۷۵ بازار رمز ارزها و دوم کوین‌های حریم خصوصی قرار دارد. برای خریدوفروش این ارز دیجیتال می‌توان از طریق صرافی‌های بایننس، هیوبی، کوکوین، کوین بیس و کراکن اقدام کرد. همچنین کیف پول‌های لجر، ترزور، مث ولت، تراست ولت، اگزدوس، کوین بیس و دش کور (Dash Core) برای نگهداری این پرایوسی کوین مناسب هستند.

شبکه دیکرد (Decred) وکوین DCR

دیکرد یک ارز دیجیتال مبتنی بر بلاکچین است که در فوریه ۲۰۱۶ (بهمن ۱۳۹۴) راه‌اندازی شد. پروتکل این ارز دیجیتال به نحوی طراحی شده که دسترسی به یک شبکه حاکمیتی آزاد همراه با تعامل جامعه را در کنار سیاست‌های تامین مالی پایدار،‌ فراهم کند. این شبکه به صورت همزمان از اثبات کار و اثبات سهام در سیستم ماینینگ خود استفاده می‌کند.

قیمت DCR در تاریخ ۱۲مهر ماه ۱۴۰۰ برابر با ۱۱۶/۳ دلار است و این ارز دیجیتال با ارزش بازار ۱٬۵۵۴٬۷۰۸٬۶۰۶ دلاری در رتبه ۷۸ بازار ارزهای دیجیتال و سوم کوین‌های حریم خصوصی قرار دارد. صرافی‌های بایننس، هیوبی، بیترکس، کوکوین و اوکی اکس (OKEx) این ارز دیجتال را لیست کرده‌اند و برای نگهداری آن نیز می‌توان از کیف پول‌های لجر، ترزور، مث ولت، تراست ولت و اگزدوس استفاده کرد.

زی کش (Zcash) و کوین ZEC

زی کش در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۴) عرضه شد و با معرفی «آدرس‌های محافظت‌شده» سطحوح حریم خصوصی را وارد شبکه خود کرد. این آدرس‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که آدرس و اطلاعات تراکنش‌ها به‌صورت رمزنگاری شده در بلاکچین این شبکه ذخیره شوند.

زیکش این امکان را به کاربران می‌دهد که سطوح ناشناس بودن مد نظر خود را انتخاب کنند و به همین دلیل، دو نوع آدرس ارائه می‌دهد: آدرس‌های شفاف که در بلاک چین قابل مشاهده هستند و آدرس‌های محافظت‌شده که در بلاک چین قابل مشاهده نیستد.

قیمت ZEC در بازار ارزهای دیجیتال برابر با ۱۱۵ دلار است. این کوین حریم خصوصی که در رده چهارم لیست پرایوسی کوین‌ها قرار دارد، با ارزش بازار ۱٬۳۴۵٬۸۲۴٬۸۸۳ دلاری در رده ۹۰ بازار ارزهای دیجیتال قرار دارد. صرافی‌هایی مانند بایننس، هیوبی، کوین بیس، بیت فینکس (Bitfinex)، کوکوین، جمینای (Gemini) و کراکن برای خریدوفروش این کوین مناسب هستند. کسف پول‌هایی نظیر لجر، ترزور، مث ولت، تراست ولت، متامسک، زی کش ولت، کوین بیس و بایننس چین ولت نیز از کوین ZEC پشتیبانی می‌کنند.

هورایزن (Horizen) و کوین ZEN

ارز دیجیتال زن‌کش (ZenCash) که اکنون به Horizen تغییر نام داده است، طرفداران زیادی به دلیل تمرکز بر حریم خصوصی دارد. برخی از فعالان بازار به همین خاطر به آن نوه بیت کوین می گویند.

این کوین در ۲۳ ماه می سال ۲۰۱۷ (۲ خرداد ۱۳۹۶) راه اندازی شدو هیچ‌گونه پیش استخراجی نداشته است. این کوین از الگوریتم zk-SNARKs برای تراکنش ها، ارتباطات و انتشارات خصوصی استفاده می کند.

قیمت ZEN برابر با ۷۴ دلار است و با توجه به حجم بازار ۸۶۲٬۷۰۱٬۲۰۴ دلاری در رتبه ۱۱۲ بازار ارزهای دیجیتال و پنجم پرایوسی کوین‌ها قرار دارد. صرافی‌هایی که امکان خرید و فروش این ارز دیجیتال را برای کاربران فراهم کرده‌اند عبارتند از: بایننس، هیوبی، کوین بیس، بیترکس، کوکوین و Gate.io. کیف پول‌های لجر، ترزور، مث ولت، تراست ولت و مای زن ولت (MyZenWallet) برای نگهداری کوین ZEN استفاده می‌شوند.

پرایوسی کوین‌ها چگونه کار می‌کنند؟

پرایوسی کوین‌ها با استفاده از الگوریتم‌های مختلف، اقدام به ایجاد ابهام یا پنهان کردن اطلاعات تراکنش‌های می‌کنند. این الگوریتم‌ها عبارتند از:

• مخفی‌سازی آدرس‌ها (Stealth Addresses)
• امضاهای حلقه (Ring Signatures)
• تراکنش‌های محرمانه حلقه (Ring Confidential Transactions)
• زد کی – اسنارکس (zk-SNARKs)
• کوین میکسینگ (Coin Mixing)

در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.

مخفی سازی آدرس‌ها (Stealth Addresses)

به‌کارگیری این روش نسبت به روش‌های دیگر متداول‌‌تر است و در کوین‌های مطرح بازار مانند مونرو استفاده می‌شود. روش پنهان‌سازی آدرس‌ها به این صورت کار می‌کند که برای هر تراکنش، یک آدرس جدید می‌سازد و از این طریق هویت دریافت‌‌کننده را مخفی نگه می‌دارد.

بر خلاف بیت کوین که از یک کلید خصوصی و عمومی دائمی استفاده می‌کند، کیف پول‌های مونرو از دو کلید عمومی و خصوصی استفاده می‌کنند. در زمان ارسال، فرستنده از کلید عمومی و یک عدد تصادفی که تنها خودش خبر دارد، برای ایجاد یک کلید عمومی یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند.

گیرنده از یکی از کلیدهای خصوصی‌اش برای اسکن بلاکچین استفاده می‌کند و تراکنش‌های ورودی را بررسی می‌کند. زمانی که متوجه شود یک تراکنش ورودی دارد، یک کلید یک‌بار مصرف با استفاده از کلید هزینه خصوصی (Private Spend Key) ایجاد می‌شود. این کلید مرتبط با کلید عمومی یک‌بار مصرف فرستنده است که در ابتدا استفاده کرده. مونرو جابه‌جا شده می‌تواند با استفاده از کلید عمومی یک‌بار مصرف به شخص دیگری در شبکه فرستاده شود.

کلیدهای عمومی برای شبکه قابل مشاهده هستند اما تنها دو طرف معامله می‌دانند که چه کسی تراکنش را دریافت کرده است و این قابلیت برای فرستنده وجود دارد که انجام تراکنش از سوی خود را اثبات کند.

امضاهای حلقه (Ring Signatures)

این الگوریتم نیز در کوین مونرو استفاده می‌شود و باعث ناشناس ماندن تراکنش‌های آن می‌شود. مانند الگوریتم قبلی، برای اینکه درک بهتری از سازوکار روش «امضاهای حلقه» داشته باشیم، مثالی از تراکنش بیت کوین می‌زنیم.

در جابه‌جایی بیت کوین تنها فرستنده آن، تراکنش را با استفاده از کلید خصوصی‌اش امضا می‌کند. در حالی که کلید خصوصی فاش نمی‌شود، کلید عمومی مربوط با آن که به وسیله شبکه برای تایید مبداء تراکنش استفاده می‌شود، تراکنش را با فرستنده مرتبط می‌سازد.

در روش امضاهای حلقه، شبکه به صورت خودکار گروهی از امضا‌کنندگان تراکنش‌ها را که با نام «حلقه» شناخته می‌شوند، انتخاب می‌کند. امضاکنندگان از تراکنش اصلی (تراکنشی که در حال انجام است) و مجموعه‌ای از خروجی‌های تراکنش‌های قبلی، یک امضای جدید به عنوان ورودی جدید ایجاد می‌کنند. تنها یکی از امضاها اصل بوده و از بیرون از این حلقه نمی‌توان گفت که کدام یکی از آن‌ها است. بقیه اعضای حلقه به‌عنوان طعمه و گمراه‌کننده ایفای نقش می‌کنند که هویت فرستنده اصلی، مخفی باقی بماند. 

تراکنش‌های محرمانه حلقه (Ring Confidential Transactions)

این روش به‌منظور بهبود روش قبلی یعنی امضاهای حلقه ایجاد شد. تراکنش‌های محرمانه حلقه  (Ring Confidential Transactions) که به اختصار به آن رینگ سی تی (RingCT) نیز می‌گویند، در ژانویه سال ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) برای پنهان کردن مقدار مونرو جابه‌جا شده ایجاد شد؛ اتفاقی که در روش «امضاهای حلقه» رخ نمی‌دهد و میزان XMR تراکنش‌ها به بقیه شبکه نشان داده می‌شود.

در روش قدیمی برای ایجاد حلقه مورد نیاز، تمام خروجی‌های تراکنش مورد استفاده باید به یک اندازه باشند. به‌عنوان مثال، اگر قرار است ۷/۵ مونرو ارسال شود، ممکن است پروتکل مقدار را به سه حلقه مختلف با مقادیر پنج، دو و ۰/۵ مونرو تبدیل کند. این امر بسیار کارآمدتر از زمانی است که فرستنده‌ای منتظر بماند که تعداد کاربر کافی برای تشکیل یک حلقه با همان مقدار مورد نظر وجود داشته باشد. اما تنها ایراد این روش این است که مقدار ارسال شده را مخفی نمی‌کند.

تراکنش‌های محرمانه حلقه به این صورت عمل می‌کند که فرستنده مبلغ ارسالی خود را به‌صورت رمزگذاری شده با گیرنده به اشتراک می‌گذارد. این فرایند از کلید خصوصی نمایش (Private View Key) و کلید عمومی فرستنده مشتق شده است.

قبل از اینکه تراکنشی تایید شود، شبکه نیاز به اثبات این دارد که مونرو جابه‌جا شده، دو بار خرج نشده باشد. خب با توجه به این موضوع که مقدار تراکنش در این شیوه نمایش داده نمی‌شود، شبکه از روشی به نام تعهدات پدرسن (Pedersen commitments) که یک نوع روش اثبات دانش صفر (zero-knowledge) است، استفاده می‌کند. الگوریتم دانش صفر به این معنا است که طرف اثبات کننده به طرف تایید کننده بدون انتقال هیچ‌گونه داده‌ای، اثبات می‌کند که درخواست او واقعا صحیح است.

تعهدات پدرسن یک الگوریتم رمزنگاری است و به کاربران اجازه می‌هد که صحت یک مقدار مشخص را بدون آشکار ساختن یا تغییر آن، متعهد شوند. این روش با مقایسه مبالغ ورودی و خروجی رمزگذاری شده، اعتبار یک تراکنش را تایید می‌کنند.

برای درک بهتر فرایند گفته شده در بالا به مثال زیر توجه کنید. یک معادله داریم که مقادیر ورودی و خروجی آن مشخص نیست؛ اما باید دو طرف معادله با هم برابر باشند. دو طرف را در یک عدد یکسان (۲) ضرب می‌کنیم.

a + b)×۲ = a×۲ + b×۲)

اکنون a را برابر با یک و b را برابر با ۳ در نظر بگیرید.

۲×۳ + ۲×۱ = ۲×(۱+۳)

۲+۶ = ۲×(۴)

اگر مقدار a در سمت چپ معادله را با عدد دیگری نظیر ۴ جایگزین کنیم، ساختار جبری دیگر درست نخواهد بود.

a + b)×۲ = a×۲ + b×۲)

۲×۳ + ۲×۱ ≠ ۲×(۴+۳)

شبکه با پرداز یا هش معادلات به مقادیر دو طرف مساوی می‌رسد و تا زمانی که این دو مقدار با هم مطابقت داشته باشد، شبکه می‌تواند مطمئن باشد که بدون نیاز به اطلاع از مقدار مشخص هر کدام، هیچ سکه جدیدی ایجاد نشده است.

zk-SNARKs

یکی دیگر از انواع الگوریتم دانش صفر، zk-SNARKS است. این الگوریتم خلاصه شده “Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Argument of Knowledge” به معنای «دانش صفر –  اثبات اطلاعات غیرتعاملی مختصر» است. این الگوریتم برای جلوگیری از دوبار خرج کردن در شبکه استفاده می‌شود؛ مشابه آن چیزی که تحت عنوان تعهدات پدرسون در مونرو استفاده می‌شود. الگوریتم اسنارکس در شبکه زی کش استفاده می‌شود و از افشای هویت کاربران این شبکه جلوگیری می‌کند.

هنگام انجام یک تراکنش، فرستنده با ایجاد یک اثبات دانش صفر، تضمین می‌کند که مقدار ورودی و خروجی با هم یکسان هستند. این قابلیت به گیرنده این اطمینان را می‌دهد که فرستنده کلید خصوصی لازم برای امضای تراکنش را دارد و اینکه تنها دارنده کلید خصوصی مورد استفاده، تراکنش را انجام داده است.

ترکیب کوین‌ها (Coin Mixing)

شاید اصطلاح ترکیب کردن کوین‌ها در ابتدا کمی عجیب باشد. منظور از ترکیب کوین‌ها، مخلوط کردن چند کوین مختلف با یکدیگر نیست. کوین دش از این ساختار برای انجام تراکنش‌های خود  به صورت اختیاری استفاده می‌کند و نام آن را ارسال خصوصی (PrivateSend) گذاشته است.

فرض کنید می‌خواهید ۱۱/۵ واحد دش را به یک کیف پول ارسال کنید. ابتدا شما درخواستتان را از طریق کیف پولتان به شبکه ارسال می‌کنید و شبکه به صورت تصادفی، مستر نودهایی را که اخیرا فرایند ترکیب کوین انجام نداده‌اند، انتخاب می‌کند. مستر نودها درخواست شما را برای تشکیل گروهی از تراکنش‌ها که می ‌خواهند به همان میزان دش جابه‌جا کنند، در شبکه اعلام می‌کند که مستر نودهای دیگر برای این کار اقدام کنند.

برای این که هویت شما مخفی بماند، مستر نودها مقدار درخواستی شما را به بخش‌های مختلف تقسیم می‌کند و آن را به ۹ واحد یک دشی، دو واحد یک دشی و پنج واحد ۰/۱ دشی تبدیل می‌کنند. سپس هر کدام از مقادیر را به صورت تصادفی و با آدرس‌های جدید به کیف پول درخواست‌کننده ارسال می‌کند. این تجزیه کردن، مالکیت هر کدام از کوین‌ها را مخفی می‌کند و معلوم نیست به فرض مثال ۰/۱ از دش انتقال داده شده برای چه کسی است. پس از این مرحله فرد درخواست کننده باید تایید کند که نودها، مسئولیت خود را به‌درستی انجام داده‌اند و تراکنش را امضا کنند.

هرچه تعداد ورودی‌ها بیشتر باشد، حریم خصوصی کاربران بیشتر حفظ می‌شود. یعنی اگر تعداد کاربرانی که برای انتقال ۱۱/۵ واحد دش بیشتر باشد، ردیابی کوین‌های ترکیب شده سخت‌تر خواهد شد.

روش ترکیب کوین‌ها می‌تواند در بیشتر رمز ارزها استفاده شود. کیف پول‌ سامورایی یکی از کیف پول‌‌هایی است که از طریق Whirlpool (برنامه CoinJoin این کیف پول)، الگوریتم ترکیب سکه‌ها را در سیستم خود پیاده‌سازی کرده است.

البته باید بگوییم روش ترکیب کوین‌ها نسبت به روش‌های دیگر ضعیف‌تر است؛ زیرا برای پیاده‌سازی فرایند ترکیب، نیاز به اعضای مشخصی است. سرویس‌های متمرکزی که برای ترکیب بیت کوین وجود دارند، یک نقطه ضعف واضح به‌حساب می‌آیند و کاربران آن چاره‌ای جز اعتماد به آن‌ها ندارند. بسیاری از این مراکز، کوین‌ها را با الگوهای مشخص و از پیش تعیین‌شده ترکیب می‌کنند. این مساله برای مراجع قضایی پیگیری را راحت‌تر می‌کند و با رصد چندین تراکنش به الگوهای استفاده شده، پی خواهند برد.

در سیستم دش کوین، برای ترکیب کوین‌ها نیاز به حضور حداقل دو کاربر است. این استاندارد حریم خصوصی بسیار ضعیفی را برای کاربران ایجاد می‌کند. همچنین مسترنودهای دش از این موضوع که خروجی کوین‌های ترکیب شده برای چه کسانی فرستاده شده است، اطلاع دارند و ممکن است در زمانی که قانون‌گذار نیاز ببیند، مجبور به افشای آن شود. 

دش کوین در تاریخ یک ژانویه ۲۰۲۱ (۱۲ دی ۱۳۹۹) بعد از این که صرافی بیت رکس اعلام کرد این ارز دیجیتال و چند ارز دیگر را از لیست خود خارج خواهد کرد، در توییتر خود گفت:

با استناد به یک نقطه نظر فنی، حریم خصوصی دش بیشتر از بین کوین نیست و همین مساله باعث می‌شود که ما برچسب پرایوسی کوین را از دش حذف کنیم.

نهادهای مختلف چه موضعی در برابر کوین‌های حریم خصوصی دارند؟

در سال ۲۰۲۰ نهاد قضایی و مبارزه با جرائم سازمان یافته اروپا، یورورپول (Europol) با انتشار گزارشی تحت عنوان «ارزیابی تهدیدهای جرائم سازمان‌یافته اینترنتی»، با اشاره به بیت کوین و کیف پول‌هایی که باعث ایجاد حریم خصوصی می‌شوند، این دسته از فعالیت‌ها را خطرناک توصیف کرده است.

دولت کره جنوبی نیز با توجه به قوانین ضد پولشویی، معامله کوین‌های حریم خصوصی را از تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۲۱ (یک فروردین ۱۴۰۰) در این کشور ممنوع اعلام کرد. کوین‌هایی که ناشناسی و حریم خصوصی بیشتری نسبت به آنچه که ارزهای دیجیتال رایج ارائه می‌کنند، نمی‌توانند در این کشور خریدوفروش شوند.

در کنار دولت‌ها و نهادهای رسمی، برخی از صرافی‌های ارزهای دیجیتال مانند بیترکس، با توجه به رگولاتوری‌های موجود در کشورها، ارزهای حریم خصوصی را از لیست خود خارج می‌کنند. 

طبق محاسباتی که موسسه چین آنالیسیس (Chainalysis) انجام داده است، با توجه به اختیاری بودن انجام تراکنش‌ها در شبکه دش، تنها ۰/۷ درصد از تراکنش‌های این شبکه به صورت پرایوسی انجام می‌شود. علاوه بر دش،‌ تنها ۱۴ درصد از تراکنش‌های Zcash از آدرس محافظت شده (Shielded Address) استفاده می‌کنند که پس از سپری شدن فراید انتقال، این عدد به شش درصد می‌رسد؛ زیرا برخی از کاربران در انجام مراحل اشتباه می‌کنند.

بر خلاف مطالب گفته شده راجع به کوین‌هایی مانند زی کش و دش، سازمان “Internal Revenue Service” که در ارتباط با بحث‌های مالیاتی آمریکا فعالیت می‌کند، اعلام کرده که نمی‌تواند به لایه‌های حریم خصوصی مونرو نفوذ کند و آن‌ها را بشکند. در همین راستا این نهاد دولتی در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ (۲۵ شهریور ۱۳۹۹) اعلام کرد اگر کسی بتواند به شبکه مونرو نفوذ کند و اطلاعات کاربران را فاش کند، ۶۲۵ هزار دلار جایزه دریافت خواهد کرد.

با توجه به موارد گفته شده، عده‌ای معتقدند تمام ارزهایی که از الگوریتم‌های نام‌برده استفاده می‌کنند، الزاما پرایوسی کوین نیستند و باید میان آن دسته از کوین‌ها که ناشناسی بیشتری به کاربران خود می‌دهند (مانند دش) و آن دسته که سعی دارند به‌طور کامل ردی از کاربران خود به‌جا نگذارند (مانند مونرو)، تمایز قائل شد.

چه آینده‌ای در انتظار پرایوسی کوینها است؟

اکنون که توانستیم به سوال پرایوسی کوین چیست وپاسخ دهیم و با کارکرد آن‌ها آشنا شدیم، وقت آن است که ببینیم چه آینده‌ای در انتظار این گروه از رمز ارزها است.

با توجه به کاربرد مشخصی که این دسته از رمز ارزها دارند و به‌‌خوبی می‌توانند در تراکنش‌ها ردی از خود به‌جای نگذارند، بعید است محبوبیت و کاربرد آن‌ها به این زودی از بین برود. از طرفی اقدام برخی صرافی‌ها در حذف پرایوسی کوین‌ها از لیست‌شان و فشار نهادهای دولتی و نظارتی برای کمتر و متوقف شدن فعالیت این ارزهای دیجیتال، برای کاربرانشان محدودیت و دشواری‌هایی ایجاد می‌کند. اما کسانی که به‌طور جدی به‌دنبال حفظ حریم خصوصی در فضای ارزهای دیجیتال هستند روش‌های جدید را برای انجام معاملات خود پیدا خواهند کرد.

صرف نظر از انجام معامله و نقل‌و‌انتقال پول با استفاده از کوین‌های حریم خصوصی، مطالعات و پژوهش‌هایی که در شبکه این نوع از رمز ارزها انجام می‌شود، می‌تواند به ارتقا سطح عمومی امنیت و حریم خصوصی در تمامی شبکه‌های منجر شود.