قانون تقاضا چیست؟

قانون تقاضا یکی از مفاهیم پایه در اقتصاد است. این قانون در کنار قانون عرضه، نحوه تخصیص منابع در بازارها را نشان می‌دهد و قیمت معاملات روزانه کالاها و دارایی‌ها را تعیین می‌کند. طبق قانون تقاضا، میزان خریداری یا تقاضا برای یک چیز با قیمت آن رابطه معکوس دارد. یعنی هر چه قیمت یک سهم یا کالا بالاتر باشد، تقاضا برای آن کمتر است.

این اتفاق به‌دلیل اصل مطلوبیت نهایی نزولی رخ می‌دهد. طبق این اصل، اولین کالاهای خریداری شده توسط مصرف‌کننده برای نیازهای فوری استفاده می‌شود؛ اما کالاهای اضافی خریداری شده در ادامه، برای اهداف کم‌ارزش‌تر استفاده می‌شود.

در این مقاله از صرافی سیمیا می‌خواهیم بدانیم که قانون تقاضا چیست، چه اثری در بازارهای مالی و قیمت‌ها دارد و تاثیر قانون عرضه و تقاضا در بازار رمزارزها چیست.

قانون تقاضا چیست؟

علم اقتصاد، علم مطالعه روش‌های رفع نیازهای مختلف و نحوه استفاده مردم از این روش‌هاست. تمرکز قانون تقاضا نیز بر همین نیازهای نامحدود است. معمولا افراد در رفتارهای اقتصادی خود، رفع خواسته‌ها و نیازهای فوری و ضروری را بر نیازهایی که کمتر ضروری هستند ترجیح می‌دهند و با توجه به نیازهای خود، مناسب‌ترین روش‌ها و ابزارهای در دسترس را انتخاب می‌کنند.

در واقع اولین کالایی که یک مصرف‌کننده آن را خریداری می‌کند، برای رفع مهم‌ترین و ضروری‌ترین نیاز آن فرد صرف خواهد شد.

برای مثال، تصور کنید مردی در ساحل یک جزیره دورافتاده ۶ بطری پر از آب پیدا می‌کند. قطعا اولین بطری آب برای رفع مهم‌ترین نیاز، یعنی تشنگی مصرف خواهد شد. بطری دوم احتمالا برای تمیز کردن بدن و دوری از بیماری‌ها مصرف می‌شود. این نیاز هم ضروری است، اما نه به اندازه تشنگی.

بطری سوم ممکن است برای یک نیاز نه چندان ضروری مثل جوشاندن ماهی و تهیه غذای گرم مصرف شود و به همین ترتیب، بطری‌های آخر نیاز برای نیازهای غیرضروری مثل آب دادن به گیاه موردعلاقه فرد مصرف شود.

با کنار هم قرار دادن مقدار کالاهای خریداری شده توسط مصرف‌کننده در قیمت‌های معین، یک منحنی تقاضا به دست می‌آوریم که همیشه به شکل یک شیب رو به پایین خواهد بود.

به شکل زیر توجه کنید. هر نقطه در نمودار مانند A، B و C، مقدار تقاضا (Q) در قیمت معین (P) را نشان می‌دهد. برای مثال، در نقطه A مقدار تقاضا کم (Q1) و قیمت بالاست (P1). در قیمت‌های بالا، تقاضای مصرف‌کننده برای کالا کم است. بر عکس، در قیمت‌های پایین، مصرف کننده تقاضای بیشتری برای کالا دارد.

تفاوت قانون تقاضا با مقدار مورد تقاضا

در حوزه اقتصاد، بسیار مهم است که افراد تفاوت پدیده تقاضا (Demand) با مقدار مورد تقاضا یا مقدار تقاضا شده (Quantity Demanded) را درک کنند. در نمودار زیر، تقاضا همان خط آبی رنگی است.

در واقع پدیده تقاضا، ارتباط بین نیازهای ضروری مصرف‌کننده و میزان کالای در دسترس را نشان می‌دهد. با تغییر تقاضا، شکل منحنی نیز تغییر می‌یابد و نشان‌ دهنده تغییر الگوی نیازهای مصرف‌کننده در برابر روش‌های موجود برای رفع آن‌هاست.

اما عبارت مقدار تقاضا به یک نقطه در محور افقی نمودار اشاره دارد. تغییر مقدار تقاضا، تغییر قیمت را نشان می‌دهد، اما هیچ تغییری در الگوی مصرف‌کننده ایجاد نمی‌شود. تغییر در مقدار تقاضا تنها به معنی حرکت در طول خود منحنی به دلیل تغییر قیمت است. این دو اصطلاح گاهی اوقات به اشتباه به جای هم بکار می‌روند. تغییر قیمت تاثیری بر خود پدیده تقاضا ندارد، بلکه مقدار تقاضا را تغییر می‌دهد.

عوامل موثر بر قانون تقاضا

پس چه چیزی تقاضا را تغییر می‌دهد؟ منحنی تقاضا ممکن است در اثر عوامل مختلفی تغییر کند. برای مثال، در مورد کالاهای اقتصادی عادی افزایش درآمد باعث افزایش تقاضا می‌شود، زیرا با افزایش درآمد افراد بیشتر خرج می‌کنند.

در دسترس بودن محصولات جایگزین دیگر که رقیب یک کالا هستند، تقاضا برای کالای مورد نظر را کاهش می‌دهد؛ زیرا کالاهای جایگزین نیز می‌توانند همان نیازها را برطرف کنند. بر عکس، در دسترس بودن کالاهای مکمل یک کالای اقتصادی، باعث افزایش قانون تقاضا برای آن کالا می‌شود.

زیرا ممکن است استفاده هم‌زمان از این کالاها نسبت به مصرف تکی آن‌ها برای مصرف‌کننده باارزش‌تر باشد، مثل کره و مربا.

عواملی دیگری مثل انتظارات آینده، تغییر در شرایط محیطی و تغییر در کیفیت کالا نیز می‌توانند باعث تغییر در منحنی تقاضا شوند. زیرا این عوامل باعث تغییر الگوی مصرف‌کننده در استفاده از کالاها می‌شوند.

توضیح قانون تقاضا به زبان ساده

به زبان ساده، قانون تقاضا می‌گوید که اگر افراد بیشتری بخواهند کالایی را خریداری کنند که عرضه آن محدود است، قیمت آن کالا افزایش خواهد یافت. همچنین، هر چه قیمت کالا بالاتر برود، مقدار خریداری شده توسط مصرف‌کنندگان کاهش خواهد یافت؛ اما اهمیت قانون تقاضا در چیست و آیا امکان نقض شدن آن وجود دارد؟ در ادامه به بررسی این مسائل می‌پردازیم.

اهمیت قانون تقاضا چیست؟

با درک قانون عرضه و قانون تقاضا، می‌توانیم بفهمیم که یک کالا چگونه به سطح قیمتی حال حاضر خود رسیده است. در این صورت می‌توانیم فرصت‌های مناسب خرید کالاها، دارایی‌ها و اوراق بهادار را تشخیص دهیم. برای مثال، ممکن است یک شرکت در صورت افزایش تقاضا و قیمت کالا، تولید آن را افزایش دهد.

آیا امکان نقض قانون تقاضا وجود دارد؟

بله، در برخی موارد افزایش تقاضا آنطور که انتظار می‌رود اثری بر قیمت ندارد. مثلا، کالاهای وبلن کالاهایی هستند که افزایش تقاضای آن‌ها به دنبال افزایش قیمت رخ می‌دهد؛ زیرا این کالاها نمادی از وضعیت تلقی می‌شوند.

همچنین در کالاهای گیفن (که بر خلاف کالاهای وبلن لوکس نیستند) با افزایش قیمت، تقاضا افزایش یافته و با کاهش قیمت، تقاضا نیز کاهش می‌یابد. نان، برنج و گندم مثال‌هایی از کالاهای گیفن هستند. این کالاها جزو نیازهای ضروری هستند که در سطح قیمتی خود جایگزین‌های کمی دارند.

در نتیجه ممکن است با افزایش قیمت آن‌ها، مردم دست به احتکار این کالاها بزنند.

قانون عرضه و تقاضا در حوزه رمزارزها

رمزارزها به صورت کاملا دیجیتالی هستند. آنها شکل فیزیکی ندارند و فقط در قالب یک کد در بلاکچین ذخیره شده‌اند. به همین دلیل، بسیاری از مردم معتقدند که ارزهای دیجیتال نباید ارزشی داشته باشند؛ اما قیمت‌گذاری رمزارزها به صورت دیگری انجام می‌شود. ارزهای دیجیتال مانند سهام، کالاها، اوراق بهادار و غیره یک دارایی قابل معامله هستند.

قیمت آنها بر اساس میزان علاقه‌مندی در بازار برای خرید آنها تعیین می‌شود که به آن تقاضا می‌گویند. همچنین فاکتور دیگری که در قیمت‌گذاری رمزارزها موثر است، تعداد عرضه در گردش آنها (Circulating Supply) است. رابطه بین این دو فاکتور قیمت رمزارزها را تعیین می‌کند.

اگر قانون تقاضا قابل توجهی برای یک رمزارز بخصوص وجود داشته باشد، اما عرضه در گردش آن محدود باشد، قیمت افزایش می‌یابد. تقاضا برای خرید رمزارزها گاهی اوقات بدون توجه به ارزش واقعی آنها افزایش می‌یابد که به این حالت خرید بیش از حد (Overbought) می‌گویند.

از طرف دیگر، اگر مقدار قابل توجهی از یک رمزارز بدون دلیل خاصی فروخته شود، به عنوان حالت فروش بیش از حد (Oversold) توصیف می‌شود.

موارد تاثیر‌گذار بر قیمت رمزارزها

• قیمت رمزارزها بواسطه رابطه بین عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
• مقدار کل اکثر ارزهای دیجیتال محدود به حداکثر عرضه (Max Supply) است.
• تقاضا برای رمزارزهایی که در حالت خرید بیش از حد قرار دارند، بسیار زیاد است و آنها معمولا گران هستند.
• رمزارزهایی که در حالت Oversold قرار دارند، عرضه بالایی داشته و معمولا قیمت پایینی دارند.

تاثیر عرضه و تقاضا در بازار ارزهای دیجیتال

قانون عرضه و تقاضا یک نظریه اقتصادی است که رابطه بین عرضه یک کالا یا خدمت خاص و تقاضا برای آن را تعیین می‌کند تا ببیند چه تاثیری بر قیمت آن دارد. این تئوری نوسانات قیمت هر چیزی را که می‌توان در بازار مبادله کرد، توصیف می‌کند.

اگر عرضه یک رمزارز کم باشد یا تقاضا برای آن زیاد باشد، این موضوع منجر به افزایش قیمت آن می‌شود. کسانی که می‌خواهند این رمزارز را بخرند، مایل به رقابت با سایر افراد با ارائه قیمت‌های بالاتر هستند. از طرف دیگر، اگر عرضه یک ارز دیجیتال زیاد و تقاضا برای آن کم باشد، قیمت آن کاهش می‌یابد.

به طور کلی، قانون عرضه و تقاضا پیش‌بینی می‌کند که اگر تقاضا برای چیزی افزایش یابد، دارندگان عرضه آن را بیشتر خواهند کرد و تولیدکنندگان مایل به گسترش تولید خود برای فروش مقادیر بیشتر هستند؛ زیرا هر چه فروش آنها بیشتر شود، سود بیشتری می‌برند؛ اما وقتی صحبت از بیشتر ارزهای دیجیتال می‌شود، این قانون صدق نمی‌کند زیرا: حداکثر عرضه آنها محدود است و بین افراد مختلف توزیع می‌شوند.

حداکثر عرضه، مقدار کل در گردش رمزارزهای مختلف را تعیین می‌کند؛ به طور مثال حداکثر ۲۱ میلیون واحد بیت کوین وجود خواهد داشت که بیش از ۱۹ میلیون واحد آن در حال حاضر استخراج شده است. مابقی بیت کوین‌ها نیز به آرامی به عرضه کل بیت کوین اضافه می‌شود.

عوامل تاثیر‌گذار بر تقاضای رمزارزها چیست؟

عوامل زیادی وجود دارد که بر تقاضای ارزهای دیجیتال تاثیر می‌گذارد. کسب سود و اهداف افراد در مورد تقاضای ارزهای دیجیتال، اغلب به سمت روندها، به رسمیت شناختن رسانه‌ها و تایید شخصیت‌ها وابستگی دارد. حتی این مساله که ممکن است افراد از بدست آوردن سود (FOMO) جابمانند،

می‌تواند نقش بزرگی در انتخاب سرمایه‌گذاری آنها داشته باشد. بنابراین ممکن است بپرسیم که آیا واقعا قابل توجیه است که یک سهام یا ارز دیجیتال، بدون توجه به ارزش ذاتی آن رشدی نجومی را تجربه کند؟

مفهوم Fomo و Fud چیست؟ احساسات در بازار رمزارز را مدیریت کنید!

افرادی که فکر می‌کنند این مساله قابل توجیه نیست، شروع به خرید در قیمتی بالاتر از قیمت واقعی می‌کنند. آنها ترکیبی از دلایل، مانند دلایل بالا را برای خرید خود ملاک قرار می‌دهند. این امر باعث علاقه به یک دارایی خاص می‌شود و معامله‌گران برای خرید آن عجله می‌کنند؛

اما از آنجایی که عرضه آن دیگر نمی‌تواند با تقاضا مطابقت داشته باشد، قیمت رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند. همچنین در نقطه مقابل کسانی که معتقدند این دارایی بالاتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شود، ممکن است تبلیغات و سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها را غیر منطقی تلقی کنند.

در بازار رمزارزها خلاف حالت قبل نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. رمزارزی که عرضه آن بیشتر از تقاضای آن باشد را می‌توان در حالت فروش بیش از حد در نظر گرفت. تعداد افرادی که می‌خواهند آن را بفروشند از تعداد خریداران بیشتر است.

با اضافه شدن به فروشندگان و کاهش علاقه سرمایه‌گذاران به نگهداری از رمزارزهایشان، قیمت آن کاهش می‌یابد. در این حالت یک معامله‌گر حرفه‌ای، با شناخت پتانسیل پنهان دارایی و با وجود جو منفی رایج پیرامون آن، خریدهای خود را انجام می‌دهد.

در این حالت اگر دارایی واقعا بیش از حد فروخته شود، قیمت آن به سمت بالا حرکت کرده و معامله‌گر سود می‌برد.

ثبات در بازار ارزهای دیجیتال

وقتی عرضه و تقاضا در قانون تقاضا یکسان باشد، تعادل را در بازار به ارمغان می‌آورد. ثبات بازار، نوسانات را از بین می‌برد و این امر باعث ایجاد تعادل در بازار می‌شود؛ اما هیچ بازاری هرگز به طور کامل در تعادل نیست. از آنجایی که بازار کریپتو هنوز نسبتا جوان است، حتی از تعادل بازارهای قدیمی نیز بی‌بهره است.

شاید روزی در آینده قیمت رمزارزها تثبیت شود؛ اما در حال حاضر، نوسانات بالای آن بخشی از چیزی است که مارکت کریپتو را بسیار هیجان‌انگیز می‌کند، زیرا ریسک سرمایه‌گذاری را برای معامله‌گران افزایش می‌دهد.

بازاری که در آن قیمت‌ها به سرعت در حال حرکت هستند، ریسک بالاتری را برای معامله‌گران به همراه دارد، اما همزمان پتانسیل دریافت سودهایی بسیار بالاتر را نیز برای آنها فراهم می‌کند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• قانون تقاضا چیست؟

تقاضا را می‌توان آمادگی مصرف‌کنندگان برای خرید مقدار مشخصی از دارایی‌ها، کالاها یا خدمات با یک قیمت خاص تعریف کرد. بنابراین عناصر اصلی قانون تقاضا، قیمت کالا و ترجیحات مصرف‌کنندگان را شامل می‌شود.

• قانون عرضه و تقاضا در حوزه رمزارزها چگونه است؟

قانون عرضه و قانون تقاضا یک نظریه اقتصادی است که رابطه بین عرضه یک کالا یا خدمت خاص و تقاضا برای آن را تعیین می‌کند. در بازار رمزارزها نیز این قانون قیمت آنها را تعیین می‌کند. زمانی که تقاضای خرید برای یک رمزارز بالا و عرضه آن نیز محدود باشد، باعث می‌شود قیمت آن افزایش یابد. همچنین در حالتی که عرضه یک رمزارز بالا و تقاضا برای خرید آن کم باشد، باعث می‌شود قیمت آن کاهش یابد.

جمع‌بندی

قانون تقاضا یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مفاهیم اقتصاد است که با تاثیر بر قیمت کالاها، شرایط بازارهای مالی را تغییر می‌دهد. درک مفاهیم و قوانین عرضه و تقاضا می‌توان به تشخیص ارزش واقعی یک کالا یا دارایی و فرصت‌های مناسب خرید آن، کمک بسزایی خواهد کرد. در مطلب فوق، بررسی کردیم که قانون تقاضا چیست و چه اثراتی بر قیمت کالاها و دارایی‌ها دارد.